‘Azrail'in gireceği delik tıkanmaz ki…' dedi Feridüddin Attar

Bir padişah,duvarları altın yaldızlarla bezenmiş bir köşk yaptırdı; ona yüz binlerce para sarfetti.O cennete benzeyen köşk tamamlanınca,iyice bir döşetti,dayattı da.
Padişah, bilgeleri, gözdeleri, herkesi çağırttı, hepsini oturttu, dedi ki: ‘Bakın bakalım, bu köşkün güzelliğinde, yüceliğinde bir noksan var mı?' Herkes: ‘Yeryüzünde böyle bir köşkü ne kimse görmüştür, ne de bundan sonra görür!'
O sırada,bir zahit,yerinden kalkıp:
‘Bu köşkün herşeyi güzel,herşeyi hoş da yalnız bir delik var.
Ki o da çok büyük bir noksan.'
Padişah,zahidin bu sözlerine kızdı:‘Ben bile bu kadar titizliğimle böyle bir delik görmediğim halde,' dedi, ‘sen şu bilgisizliğinle nasıl görüyorsun?'
Zahit, mütevazı ama bilge bir üslupla:
‘Azrail'in gireceği delik tıkanmaz ki…' dedi

Feridüddin Attar Hz

Meleklerle ilgili çeşitli sorular

Sual: Melekleri hep kanatlı kız şeklinde yapıyorlar. Kızlara melek ismini veriyorlar. Dört büyük meleğin ismini kızlara koymakta mahzur var mıdır? CEVAPMelekleri kız şeklinde yapanlar, Hristiyanlardır. Bir de onların etkisi altında kalan cahillerdir. Meleklerde erkeklik, dişilik yoktur. Melek ismini, kız çocuğuna değil de, erkek çocuğa koymak daha uygun olurdu. En azından melekleri kız sanma ihtimali ortadan kalkardı. Ama şimdi alışılmıştır. Erkeğe melek ismi koymak yadırganabilir. Ecdadımız, dört büyük meleğin ismini erkeklere koymuşlar, böylece onların kız olmadıkları intibaı yayılmış olmaktadır. Erkek çocuklarınaCebrail, Mikail, İsrafil ismini koymak uygun olur. Cennet meleklerinin en büyüğü Rıdvan’dır. Cehennem meleklerinin büyüğü de Malik’dir.Bunların ismi de erkek çocuğa konabilir. Kız çocuklarına da koymak caiz ise de, Hristiyanlara benzememek için koymamalı. Azrail ismi de caizdir. Ancak diğer çocukların alay etmesine yol açabilir. Onun için Azrail ismini koymak uygun görülmemiştir. Sual: (Ecelin hoyrat eli) demek küfür müdür? CEVAPEvet. Çünkü Azrail aleyhisselamın Allahü teâlânın emri ile can alması hoş karşılanmamış, ona hakaret edilmiş oluyor. Günahsız olan meleklere her ne şekilde olursa olsun hakaret etmek, onları kusurlu bulmak küfrü gerektirir. (Birgivi) Sual: Melekler Hazret-i Âdem’e secde etti mi? CEVAPMelekler Âdem aleyhisselama secde etmedi. Onun istikametine Allahü teâlâya secde etti. Biz Kâbe’ye secde etmiyoruz, Kâbe istikametine dönerek Allah için secde ediyoruz. Sual: Melekler sevinip üzülürler mi? CEVAPEvet. Meleklerle alay etmek Sual: Kazalar azalınca veya yaşlılar ölmeyince, Azrail tatilde demek caiz midir? CEVAPCaiz değildir. Azrail aleyhisselam, vazifesini ihmal etmez. Böyle söylemek vazifesini ihmal ettiği anlamına gelir. Meleklerle alay etmek de, küfre kadar götürür. Sual: Bir tefsirde, Hârut ile Mârut isimli iki meleğin günah işlediği yazılıdır. Başka bir kitapta ise, meleklerin günah işlemediği yazılıdır. Hangisi doğrudur?  CEVAPKur’an-ı kerimde iki melek denmesi, cinlerin, meleklerin içinde olmasından dolayı idi. Hârut ile Mârût cin taifesinden idi. Melekler günah işlemez. (Tefsir-i Şeyhzâde, T. Kurtubi)  Sual: Cami kelimesi, Cebrail, Azrail, Mikail, İsrafil isimli dört büyük meleğin isimlerinin baş harflerinden mi meydana gelmiştir? CEVAPHayır, meleklerin isimleri ile ilgisi yoktur. Cami, Arapça kelimedir. Dört değil, üç harflidir. Cim, mim ve ayn harfleri ile yazılır. Ayrıca, meleklerin üstünlük sırası da, bu kelimeye uygun değildir. Mevlana Halid-i Bağdadi hazretleri buyuruyor ki: Meleklerin birbirlerinden üstünlükleri vardır. En üstün dört büyük melekten 1.si Cebrail, 2.si İsrafil, 3.sü Mikail, 4.sü Azrail’dir [aleyhimüsselam]. (İtikadname) Sual: Peygamberler, meleklerden üstün iken, meleklere iman niçin peygamberlere imandan önce yazılıyor? CEVAPMelekler, her canlıdan önce yaratıldı. Onun için, kitaplara imandan önce, bunlara iman edilmesi bildirildi. Kitaplar da, Peygamberlerden öncedir. Kur'an-ı kerimde de, inanılacak şeylerin ismi, bu sıra ile bildirilmektedir. Meleklerin isimleri Sual: Meleklerde erkeklik ve dişilik olmadığı halde, niye Hristiyanlar melekleri kız gibi gösteriyorlar, Müslümanlar da, Meleklerin isimlerini erkeklere veriyorlar? CEVAPHristiyanlar meleklere kız dedikleri için, bu intiba ortadan kalksın diye, Müslümanlar, Cebrail, Mikail, İsrafil gibi melek isimlerini erkek çocuklarına vermişlerdir. Böyle bir intiba söz konusu olmazsa, erkeğe de, kıza da verilebilir. Salih Müslümanlar için, erkek de, kadın da olsa, çocuk da, büyük de olsa; temiz, günahsız anlamında, “melek gibi insan” veya “o bir melektir” demekte mahzur olmaz. Melekleri göndermek Sual: Kitaplarda, (Allah bir kuluna melek gönderdi) veya (Cebrail’i hemen gönderdi) gibi ifadeler geçiyor. Allah mekândan münezzeh olduğuna göre, sanki meleklerin yanındaymış gibi, (Gönderdi) demek nasıl caiz oluyor? CEVAPYedi kat gök vardır. Birinci kat gök, dünyadan çok büyüktür. Diğer gökler de, birinci kat gökten çok büyüktür. Allahü teâlâ, yerdeki ve göklerdeki meleklere aynı anda emredebilir. Onlar da, oradan başka yere gider. Gittikleri yerlerden, başka yerlere gitmelerini de emredebilir. Buradaki mekân durumu, meleklerle ilgilidir, Allahü teâlâ ilgili değildir. Meleklerin suali Sual: Bekara suresinin, (Rabbin meleklere, “Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım” dedi. Melekler, “Biz, seni hamdle tesbih ederken, orada fesat çıkaracak, kan dökecek insanı mı halife yapacaksın?” diye sordular. Allah da onlara, “Elbette ben, sizin bilmediklerinizi bilirim” dedi) mealindeki 30. âyet-i kerimesi, insandan önce de, kan döken, fesat çıkaran canlıların olduğunu, meleklerin de, bunu bildikleri için, bu şekilde sorduklarını göstermiyor mu? CEVAPÂdem aleyhisselamdan önce, melek, cin ve hayvan vardı; ama insan yoktu. Tefsirlerdeki bilgiler şöyledir: Ahmed bin Yahya hazretleri buyuruyor ki: Melekler, halife ifadesini işitince, Âdemoğulları arasında fesat çıkaracak kimselerin de, bulunacağını anlamışlardır; çünkü halife kelimesinden kastedilen anlam, kötülüğü ıslah etmek ve fesadı terk etmektir. Melekler, daha önce cinlerin fesat çıkarmalarını ve kan dökmelerini görmüşlerdi. Yeryüzünde Hazret-i Âdem’in yaratılışından önce cinler vardı. Onlar orada fesat çıkarmış ve kan dökmüşlerdi. Allah, onlara meleklerden bir ordu göndermişti. İşte melekler, (Orada fesat çıkaracak, kan dökecek kimse mi yaratacaksın?) sorusunu, sadece durumu anlamak için sormuşlardı. Yani, acaba bu halife [insan], bundan önce gördüğümüz cin gibi mi olacak, yoksa başka biri mi olacak demek istemişlerdi. İbni Zeyd hazretleri buyuruyor ki: Allahü teâlâ meleklere, insanlar arasında yeryüzünde fesat çıkartacak, kan dökecek kimselerin bulunacağını bildirmişti. İşte bundan dolayı melekler de, böyle demişlerdir. Bu sözleriyle onlar, Allah’ın yerküresinde halife tayin ettiği ve böylelikle kendisine nimet verdiği kimsenin buna rağmen isyan etmesini hayretle karşıladıklarından dolayı böyle sual sordular. Katade hazretleri buyuruyor ki: Allahü teâlâ, meleklere, yeryüzünde birtakım kimseler yaratırsam, bunlar fesat çıkartıp kan dökecekler diye bildirmişti. Allahü teâlâ, (Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım) diye buyurunca, melekler, acaba bu, Allah’ın kendilerine yaratacağını bildirdiği insan mı, yoksa başkası mı, olduğunu öğrenmek üzere, bu soruyu sormuşlardı.(Câmi’ul ahkâm) Zamirlerin kullanılışı Sual: Meleklerde erkeklik dişilik olmadığı hâlde, Kur’anda niye erkek zamiriyle bildiriliyor? CEVAPTürkçede, “o melekler” deniyor. “O” şahıs zamiri Türkçede erkek için, kadın için, hayvan ve cansızlar için kullanılır. “O melekler”denince hangisi kullanılmış oluyor ki? Elbette hiçbiri değil. Çünkü bunlara ait farklı zamir yok. Olmayınca mecburen hepsi için aynı zamir kullanılıyor. İngilizcedeyse, erkek ve kadın için kullanılan zamirler ayrıdır. Hayvanlar, bitkiler ve cansızların her biri için kullanılan ayrı bir zamir yoktur. Hepsi için de “it” şahıs zamiri kullanılmaktadır. Mesela bir bitki için, “It is a rose = O bir güldür” dense, bir hayvan için de, “It is a cat= O bir kedidir” dense, (Hayvan için bitki zamirini kullandın) veya tersine, (Bitki için hayvan zamiri kullandın) denmez. O dilin özelliği öyledir. İngilizcede, cinsiyeti bilinmiyorsa, “he” kullanılması gerekiyorsa da, Hristiyan inancına göre, dört büyük melek hariç, diğer melekleri kız zannettikleri için, daha çok dişilik zamirini kullanıyorlar. Kız resimleri yapıp angel [melek] diyorlar. Hiçbir dilde meleklere has bir şahıs zamiri yoktur. Bu bakımdan Arapçada da melekler için erkeklere mahsus zamir kullanılıyor. İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki: Melekler, erkek ve dişi değildir. Kur'an-ı kerimde, meleklerin, erkeklere mahsus şahıs zamirleriyle bildirilmesi, üstünlük bakımındandır. Allahü teâlâ da, kendini, bunun için böyle zamirle bildirmektedir. (1/266) Meleklerin imtihanı Sual: Meleklerle İblis'e, Hazret-i Âdem'e secde emri verildiği zaman, Cebrail aleyhisselam tereddüt edince, Hazret-i Ebu Bekir'in ikazıyla secde ettiği muteber kitaplarda yazıyor. Melekler, günahsız olarak yaratılmadı mı? Cebrail aleyhisselam, secde için niye tereddüt etti? CEVAPİblis kâfir olarak yaratılmadığı gibi, melekler de günahsız olarak yaratılmadı. İblis de, melekler de mümindi. Hattâ İblis meleklerin hocasıydı. Hep birlikte yaşıyorlardı. Kur'an-ı kerimde bildirilen imtihandan sonra, İblis kâfir oldu. Meleklere masumluk vasfı verildi. Ondan önce, melekler masum değildi. Melekler o zaman da masum olsaydı, Allahü teâlânın (Secde edin!) emri hâşâ lüzumsuz olurdu. Yapılan imtihanı melekler kazandı, İblis kaybetti. Meleklerin hocasıyken, kibri yüzünden kâfir oldu. Melekler ve Kur’an-ı kerim Sual: Melekler de Kur’an-ı kerim okur mu? CEVAPKur’an-ı kerimi okumak çok büyük bir nimettir. Allahü teâlâ, bu nimeti Habibinin ümmetine ihsan etmiştir. Melekler bu nimetten mahrumdur. Bunun için melekler, Kur’an-ı kerim okunan yere toplanıp dinlerler. (H. L. O. İman) Meleğin dua etmesi Sual: (Bir Müslüman, din kardeşinin arkasından hayır dua edince, bir melek, “Âmin! Kardeşin için ne istiyorsan aynısını Allah sana da versin” der) diye bir hadis var. Ben çok zayıfım, teyzem ise çok şişmandır. Eğer (Yâ Rabbî, teyzemi on kilo zayıflat!) diye dua edersem, aynısı bana da verilirse, on kilo zayıflar ve ölebilirim. Meleğin böyle dua etmesi uygun mudur? CEVAPHadis-i şeriflere öyle mâna vermek yanlış olur. Zayıflamak, sizin için kötülüktür. Melek, iyilik edene kötü dua etmez. Sizin sağlığa kavuşmanız için ne kadar kilo almanız gerekiyorsa melek onun için dua eder. Yahut ihtiyacınız başka ne ise, onun için dua eder. Yani din kardeşimizin iyiliği için dua etmişsek, melek de, bizim de bir iyiliğe, bir ihtiyaca kavuşmamız veya bir hastalığımızın yahut bize gelecek belanın önlenmesi için dua eder. Meleğin duası kabul olur. Allahü teâlâ, yaptığımız iyiliklere, dualara çok karşılık verir. Bir hadis-i şerifte,(Her iyilik için on mislinden yedi yüze kadar sevab yazılır)buyuruldu. (Buharî) Allah’ın işlerinde yanlışlık olmaz Sual: TV’de bir hoca, (Gündüz melekleri, nöbeti gece meleklerine devrederken arada bir boşluk olur. Bu boşluktan faydalanan şeytanlar ve cinler, insanlara musallat olur. Melekler nöbet değişimiyle meşgul oldukları için bunlara mâni olamazlar) dedi. Niye boşluk oluyor? Boşluk oluyorsa Allah bunu görmüyor mu? Boşluktan meydana gelen kötü durumu niye önlemiyor? CEVAPBu, tamamen yalandır. Hem melekleri hem de Allahü teâlâyı suçlamak olur. Meleklere o görevi veren Allahü teâlâdır. Rabbimizin işlerinde hiç açıklık, yanlışlık, eksiklik, gaflet olur mu? Melekler de görevlerini aksatmaz. Zındıklar, dinimizi yıkmak için, Müslümanların itikadını bozmak için akıllarına geleni söyleyebilirler. Ama Müslümanların, (Belki doğru olabilir) diye her duyduklarına inanmaları yani ciddiye almaları yanlış olur. Zaten zındıkların hedefi, Müslümanları hemen kâfirliğe inandırmak değil, onları imanlarında şüpheye düşürmektir. Çünkü imanda şüphe, imanı yok eder.