minlere nasibolan ciltleri son derece beyaz, gözlerinin akları
ve karaları da o nisbette fazla ve saçları da son derecede kara
olan güzel kadınlar (Gıyas, s. 148, 307). Evlenseler de daima
bakir kalacak olan bu kadınlar. Kur'an'da mutahhar zevceler:
Maddi ve manevi bakımdan temizlenmiş, arı, duru olmuş zev?
celer olarak tavsif edilmektedirler (K., II, 23; IV, 60). Bazı
müfessirler, Kur'an'da geçen bu kızların bedeni güzellikleri
hakkında da malumat vermekte ve bunların bedenlerinin zafran,
misk, amber ve kilfurdan yaratılmış olup beyaz, yeşil, sarı
ve kırmızı olmak üzere dört türlü renklerinin bulunduğunu,
yetmiş kat ipekli elbise altında bile kemiklerinin içinde iliklerinin
göründüğünü, göğüsleri üzerinde Allah'nın güzel adlarından
(Esma-i Husna') biri ile kocalarının adları yazılı olduğunu,
el ve ayaklarında bol miktarda mücevherler bulunduğunu
kaydetmektedirler (tA, c. V, s. 591).
Hüma: Kemik yemek suretiyle yaşayan mevhum bir kuş.
Eskiler bu kuşun tercihan daima karlarla örtülü bulunan bir
bölgede yaşadığına: ve yırtıcı bir kuş olduğuna inanırlar. Baş
ka bir rivayete göre de bu kuş Bahr-i Muhit adalarında ya
şarmış ve güvercin büyüklüğünde, gagası sarı, kanadı zümrüdi
yeşil ve beyazlı bir kuşmuş. Uçtuğu vakit gölgesi kimin başına
düşerse onun bir devlet ve saltanata kavuşacağı rivayet edilir.
Hüma'yı bile bile öldüren bir kimsenin kırk gün içinde öleceğine
inanılırdı. Bazı Türk kabileleri arasında çocukları koruyan
bir meleğe ve can alan Azrail'e de Hüma adı verilmiş-
363
tir. (Burhan-i Kaati' s. 629; tA, c. V, s. 627; Tarama Dergisi,
s. 330, Ferheng-i Ziya, s. 1 999).
Hüviyyet: Hfr'ya bakınız.
-İ-
İdris: Son derecedeki dindarlığı ile melekleri bile kıskandıran,
kendisine ilk önce vahy gelen ve ilk önce türlü fen ve
sanatlara sahib olan bu peygamberin adı ve şahsiyeti etrafında
türlü rivayetler teşekkül etmiştir. Eski İslam müellifleri,
dindarlık, 3 65 yıl yaşamak ve diri diri gökte Cennet'e çekil-·
mek gibi hususiyetlerine bakarak İdris'in Tevrat'ta aynı hususiyetleri
taşıyan Ehnoh veya Hunuk olduğunu kabul ederler.
Ve yine bu müellifler, İdris'in Yunanlılar arasında Batrismin
ve Orsin, Araplar arasında ise İdris, Hermes ve el-Müselles
bi'n-ni'me adları ile tanındığını kaydederler (Ravzatu's-safa
I, 1 5). Bu rivayetlere göre İdris, Mısır'da Menif şehrinde doğ
muş ve orada Yunan ve Mısır halkına gönderilen peygamberlerden
biri olan Gazimon-i Mısri'nin talebesi olmuştur. İdris,
ilk önce k;ılem kullanmış, elbise dikip giymiş, namaz kılmış
ve bir ayın belirli günlerinde oruç tutulmasını, zekat verilmesini;
domuz, eşek ve köpek gibi hayvanların etlerinin yenilmemesini
sağlamıştır. Yıldızlar ilmini (tlm-i Nucfım) ilk önce
kuran ve Allah yolunda Kabil'in sapık çocuklarına karşı ilk
önce savaşan ve bu savaştan sonra dünyanın muhtelif bölgelerinde
şehirler kurduran ve her bölgeye mahsus adetler koyan,
Ehramların yapılmasını teşvik eden de o'dur. Nihayet
365 yıllık ömrünü doldurduğu sırada Azrail, Allah'nın izni ile
insan kılığına girerek O'nu ziyaret etmiş. İdris, onun Azrail
olduğunu öğrenince kendi canını almasını istemiş, Azrail de
onun bu arzusunu yerine getirmiş. Bir saat kadar ruhunu bedeninden
ayırdıktan sonra tekrar iade etmiş. Y enidcn canına kavuşan
İdris, Azrail'den kendisine Cehennem ve Cennct'i göstermesini
rica etmiş ve bu ricası kabul edildikten sonra önce
Cehcnnem'i, sonra da Cennet'i görmüş ve çok sevdiği için buradan
çıkmamış, Allah da İdris'in burada kalmasına razı
367
olmuştur. Allah'nın bu günahkar Ademoğluna fazla iltifat etm
meleklerin kıskanmasını mucib olmuş. Bunun üzerine
Allah, kendileri yeryüzünde olmuş olsalardı, daha büyük gü
na111ar işliyebikceklerini söyliyerek, denemek maksadı ile
aralarından Harut'la Marut adlı iki meleği yeryüzüne indirmiştir
(Ravzatu's-safa, göst. yer. İdris hakkında teşekkül eden
bu rivayetlerin, 1skender'in aşçısı Andreas'ın etrafında teşekkül
eden hikayelerle ilgili bulunduğu ve İdris adının da bizzat
bu Andreas adının tahrif edilmiş bir şekli olduğu Avrupalı
miiteşrikler tarafından ispat edilmiştir (tA. c. V, kısım II, s.
933).
lhlas: Amelleri ve dini, kibirden, ikiyüzlülükten, hileden
ve bir menfaat beklemek düşüncesinden temizleyip, saf bir
hale getirmeye denir.
Uahi Bilgi: Marifet'e Bk.
İllin: Zati (kendiliğinden) ve muktesep (kazanılmış) olmak
üzere iki kısımdır. Zati, yani zata mahsus olan ilim,
Allah'ya aittir ve o bu ilmi dilediği kimseye verir. Meseli't,
Allah bu ilimden Hızır'a vermiş. Musa'da Allah'nın Hızır'a
verdiği ilimden faydalanmıştır. Muktesep, yani kazanılmış
ilim, başkalarının öğretmesi ve çalışmakla elde edilir.
tJliyin: Cennet'in yüksek evleri, odaları, Salih kulların
defterleri, Cennet, sekizinci gök ve Sidretü'l-münteha (Bu
kelime için I. cildin açıklamasına bk.).
İsm-i Azam: Allah'nın en yüce adı. Bu adın, Allah adlarından
hangisi olduğu hakkında ihtili'tf vardır. Bazılarına gö
re AUah, bazılarına göre Samed, bazısına göre Hayyü'l-Kay·
yum, bazısına göre ise Er-rahmanirrahim'dir (Gıyas, s. 26).
İnak (veya inağ): Türkçe bir kelime olup, tam emniyet,
candan, dost, has, itikad, müsahib, müşavir, nedim, sırdaş
(Tarama Dergisi, s. 1048; Lôgat-i Çagatayi s. 62; Ş. Sami,
Kamus-i türki I, 252; Tanıklan ile tarama sözlüğü II, s. 538;
Rcdhouse, Türkçeden İngilizceye Lugat, s. 308) ve daha eski
metinlerde ümit ve melce (Uygur Sözlüğü, s. 75; V. Gabain
Alttürkische Grammatik, s. 311) manalarına gelen bu kelime
ile Selçuklu saray teşkilfıtında padişahın müsahib ve nedimleri
kastedilirdi. Selçuklulardan sonra teşekkül eden Moğol
368
devletinde (11hanilerde) bu kelime, Selçuklu saray teşkilatındaki
manasını muhafaza etmiştir. 11hanlılardaki bu nedimler,
emirlerin çocukları idi ve bunlara muayyen bir maaş verilirdi.
Aşağı yukarı aynı teşkilatı kabul etmiş olan Karakoyunlu
devletinde de inaklar, hükümdarın ve vali olan şehzadelerin
yanında bulunurdu ve sayıları binleri aşardı. (İsmail
Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı devleti teşkililtına medhal ?- 41,
1 96, 200, 234, 294, 306).
tnfisal: Salik'in müstakil irşad sahibi olması, dünya ve
ahiretten ilgisini kesmesi ve bütün arzularından vazgeçmesidir.
İsa'nın Dile Gelmesi: İsa doğduktan sonra annesi Meryem
onu sarıp kendi kavmine getirmiş. Kavmi, Meryem'e:
"Sen kötü bir insan değildin; annen de kötü bir kadın değildi.
Halbuki sen kötü bir iş işlemişsin," diyerek onu taşlamak istemişler.
Fakat Meryem, eliyle İsa'yı göstererek: "Ona sorunuz,"
demiş. Fakat onlar: "Biz beşikteki bir çocukla nasıl konuşalım?"
demi5ler. Bunun üzerine İsa hemen dile gelerek:
"Ben Allah'nın kuluyum. O, bana kitap verdi ve beni peygamber
yaptı. Nerede olsa beni mübarek kılar,'' dedi. Bu sözleri
işiten Yahudiler hayrette kalıp, Meryem'i taşlamaktan vazgeç
tiler (Kısasü'I-Enbiya, I, s. 40-41 ).
tttikan: Bir şeyi delilleri ile, sebepleri ile bilmek. Umumi
kaideleri parçaları ile zaptetme. Bir şeyi gerçek olarak bilmek
(Tarifat, s. 4).
-KK:
Farsçada isimleri küçültme eki. Merd (adam) ve
Merdek (adamcık) gibi.
Kahhar: Kalır, "galip gelme" manasınadır. Kahhar, "mü
balağa ile galip" demektir. Allah, Rablık saltanatına saldıranlara,
yani Allahlık iddiasında bulunanlara, galip olup, öldürü
cü ve yok edicidir.
Kalender: Birinci cildin açıklamasına bk.
369
Kat: Kesme. Menedilen şeyden nefsi alıkoyup kesme.
Kavari: Arapça kaari'a kelimesinin çoğul şeklidir. Kaari'a,
"Kıyamet, birdenbire vukubulan felaket ve musibet"
manalarına geldiği, gibi, Kur'an'da da bir surenin (CI) adıdır.
Kur'an'da geçen bu kelimeyi müfessirler, dünyanın sonu sayılan
an'ın (saatin) bir sıfatı olarak kabul etmekte buna yü
rekleri parçalıyan gün manasını vermektedirler. (Blachere,
Coran c. II, s. 25). Ayrıca Kavari'u'l-Kur'an diye bir tabir
daha vardır ki, bununla da, şeytanların, cinlerin, zararlarından
korunmak için okunan Ayetu'l-Karsi, Suretu'l-Felak ve Suretu'n-nas,
Sure-i Yasin, Suretu'l-mülk kastedilir. Bu ayet ve
surelere böyle bir adın verilmesine sebep te, sözde bu ayetler,
okundukları zaman, şeytanların ve cinlerin yüreklerini parçaIarlarmış
(Kamus tercümesi, c. III, s. 369).
Kavval: Sözü, sohbeti tatlı, güzel ve fazla konuşur adam
Kamus tere. c. IV, s. 60-61); şarkıcı (Gıyas, s. 348). Mutasavvıflar,
ariflerin, sema toplantısında kalblerini rahatlandırınak
için: 1. Güzel koku, 2. Güzel yüz, 3. Güzel ses gibi üç şeye
ihtiyaçları olduğunu göz önünde tutarak kavvalin güzel sesli ve
güzel yüzlü olmasını isterler. Mamafih, bu vasıfları haiz kavvalin
dinlenip seyredilmesini ancak Allah'dan başka her şeyden
ilgisini kesen ariflere lilyık görürler (Rı1zbihiln-i Bakli'nin
Kitabu'l-envar fi keşfi'l-esrar adlı eserinden naklen Nefalıat
tere., s. 298-299).
Kayyum: Zatiyle kaim (duran) ve başkasının kıyamı (durması)
onunla olan, demektir. Allah'dan başka mutlak olarak
Kayyum yoksa da, varlıkların her birinin bu sıfattan nasibi
vardır. Çünkü eşyanın kaim olması, Allah'nın kayyı1miyeti
iledir. Kayyumluk, dirilikle ilgilidir. Bilinen her şey olduğu gibi,
kayyumdur da. Saıik, Allah'nın kayyı1miyetini eşyada gördükten
sonra, kendi kuvvet ve kudretinden sıyrılıp ve eşyadaki
hakiki failin Allah olduğunu bilir ve kendi irade - dizginini
biricik kuvvet ve kudret sahibi olan Allah'nın eline bırakır.
Kerrubi: Allah'nın yakın melekleri. Meleklerin ileri gelenleri.
(Gıyas, s. 306).
Keypa: Koyunun kalın bağrrsaklarını, temizledikten sonF:
24
370
ra içini kıyma, nohut ve pirinç ile doldurup yağda pişirilerek
yapılan bir nev'i yemek (bumbar dolması).
Kirman Mülkü: (Kirman ülkesi) tran'da Şimalden Horasan,
Doğudan ve Güneyden B ülücistan, Batıdan Yezd'le çevrilmiş
olan bir ülkenin adı. Bu ülkenin Ahamenş'iler zamanında
(İ.Ö. 55 8-323) adı Butia idi. Sonradan Keramiye oldu. Bu
ad da yavaş yavaş değiserek Kirmin şekline girdi. Sasaniler zamanında
(1. ö. 224-732), İran'ın meşhur bölgelerinden birisidir.
Sasani devletinin kurucularının bu ülkeye mensup olmaları,
onların buraya, daha da çok önem vermelerine sebep oldu.
Hatta bu hükümdarlardan bazıları Kirman ülke?inin padişahı
manasına Kirmanşah Iakabı ile anılırlardı. Arap istiiasından
sonra bu ülkenin ahalisi uzun zaman mukavemet göstermiş,
bir kısmı da eski dinlerini muhafaza etmek için başka
ülkelere göç etmişlerdi. Kirman, hububatı, hurma bahçeleri
ve üzüm bağları ile Basra'yı andırmaktadır. (Nuzhatü'l-Kulôb
ve Mu'cemü'l·biildan'dan naklen Coğrafya-yı mufassal-ı İran,
c. il, s. 244).
Kıtmir: Eshab-ı kehf'in (bu kelimeye Bk.) köpeğinin adı.
Kulleteyn: 1 200 Irak rıtlı (takriben 2564 gr. ağırlığında
bir ölçü) su alan iki büyük küpe denir. Şafi'i mezhebine göre
bu kadar su kullandıktan sonra pis (necis) olur (Gıyas, s. 345).
Kürsi: Küçük taht. Sekizinci felek. "İskemle, mülk ve
saltanat" manasına gelir. Kürsi hakkında rivayet edilen bir
hadise göre, yedi kat gökler ve yerler, kiirsiye nisbetle ancak
bir ovada bulunan bir halka gibidirler. Arşın (I. cildin
açıklamasına bk.), Kiirsiye nisbctle fazileti de, ovanın
halkaya nisbetle olan fazileti gibidir (Cevdet Paşa, Kur'an
açıklaması, s. 1 0-12).
- L -
Lahza: Gözucu ile bakma. Tasavvufta Allah'nın zatının
güneşine, parlaklığından ötürü bakmayıp, gözucu ile bakmaya
denir (Manevi şerhi, s. 1 53).
371
Latife: Zevk hakkındaki bilgi gibi duyulan, fakat anlatılamıyan
ince bir mana (Cürcani, Tarifat, s. 1281).
Ledüni Bilgiler: Kendi ve başkalarının cehid gayreti olmadan,
kula Allah tarafından verilen bilgiler. (Gıyas, s. 3 85).
Lika: Yüz, çehre. Karşılaşma.
-MMahcub:
örtülmüş, perdelenmiş.
Mahrem: Bir kimsenin sırlarına, hususi durumuna vakıf,
içli dışlı adam.
Ma'i-Mein: Berrak, temiz akan su. Bu söz Kur'an' da "Deki,
eğer suyunuz yerin dibine geçerse, akar su (Ma'-i Mein)
size kim getirir?" (K., LXVJI, 30) ayetinden alınmıştır.
Maksure! Mescidde imamın durduğu yer. Küçük oda.
Taht. Gelin odası.
Mansur: I. cildin açıklamasına bk.
Mariyeto'l-Kıptiye: Peygamberin cariyesi ve oğlu 1brahim'in
annesi. Peygamber hicretin yedinci yılında, İslam dinine
davet etmek maksadiyle etrafta bulunan hükümdarlara
elçiler gönderdi. Bu arada, bir mektupla birlikte Hatip b. Balta'a'yı
da Mısır hükümdarı Mukavkıs'e gönderdi. Mukavkıs,
gden dciyi ağırladıktan sonra Peygamber'e, bir mektupla birlikte
biri Mariyetü'l-Kıptiye olmak üzere Mısır'ın eski halkı
(Kıp_i) arasında sayılı kadınlardan iki cariye (Kısasu'l-enbiya'
da dört) ve bir katır gönderdi. Peygamberin bu cariyeden yukarıda
adı geçen oğlu olmuştur. Mariye, beyaz saçlı ve güzel
bir kadınmış. Hicretin on altıncı yılında Halife Ömer zamanında
ölmüştür. (an-Navavi, Tanzibu'l-esma, s. 853. Cevdet
Paşa, Kısasu'l?enhiya, c. I, s. 256-258; gönderilen mektupların
Fransızca tercümeleri için bk. Corpus des traites et lettres
diplomatiqnes de l'tslam s. 31-32).
Melekut: Padişahlık, tasarruf: melekler alemi. Tasavvufta,
ruhlar alemi yerine kullanılan mana fılemi (Gıyas, s. 442).
Menşur: Aslında "işleri dağınık adam" manasına gelen
bu kelime ile, tuğra çekilmiş padişah fermanı ve beratı (Ka-
372
mus tere., c. II, s. 706) kastedilir. Abbasiler devrinde kendilerine
tabi olan hükümdarlara gönderilen bu menşurlar, Sel·
çuklular .zamanında birisine emirlik verilmek veya ıktada bulunmak
üzere yazılan beratlar manasında kullanılmıştır. Bu
menşurlar, büyük çapta kesilmiş kağıtlara yazılır ve Sdçuk
sultanının alametini ihtiva ederdi. Bu devirde, bunlarm tevki
adını da aldıkları görülmektedir. Bu mcnşurlar Tuğra divanında
yazılırdı. Bu kelime Moğollar zamanında da aynı miln'lyı
muhafaza etmiş; yalnız altın damgalı olanına altın bilge? denilmiştir.
Mısır Memlı'.lkleri devletinde ise, menşurlar ahidname
yerinde kullanılmış ve tuğralar mustatil bir kağıt üzerine
çekildikten sonra menşurlarda besmelenin üst tarafım: yapış
tırılmışlardır. (1. H. Uzunçarşılı, Osmanlı Devleti fcşkil?tma
Medhal, endeskte işaret edilen bütün sahifeler.) '
Mesh tlleti: Bir insanın şeklinin, kötü ve çirkin bir şekle
sokulması illeti, hastalığı; mesela, insanın maymun ve domuz
şekline sokulması gibi. Kur'an'da: "Allah'nın Hlnet ve gazabı
na uğramış kimselerin maymun ve domuz şekline sokulmaları"
(K., V, 63). mesh illeti sayılır. (Kamus tere. c. I, s. 1 050;
Gıyas, s. 4 1 8).
Mesih: Dost ve çok gezgin manasına gelen bu kelime,
İsa Peygamberin lakabıdır. İsa Peygamber Allah'nın dostu olduğu
ve insanlardan sıyrılıp uzaklaşmak maksadı ile de daima
gezip dolaştığı için bu lakabı almıştır. (Gıyas, s. 418; Kamus
tere., c. I. s. 906).
Mesnevihan: Mesnevi' okuyan. Eskiden Kur'an okuyan
hafızlar gibi, Mesnevi okuyan Mesnevihanlar vardı. (A. Gölpınarlı,
Mevlana'dan sonra Mevlevilik s. 406).
Misal Alemi: Bu, cisimler alemine nisbetle daha güzel
olan diğer bir aleme denir. Bu dünyada görülen her şey, misal
aleminde de vardır. (Gıyas, s. 280).
Mugayyebılt: Gizli ve görünmez şeyler. (Birinci cildin
açıklamasındaki gayb kelimesine Bk.)
Muhanncs: Kadın huylu erkek.
Muhib: Şeyhe inabct etmiş, fakat çile çıkarmamış dervişe
denir. Derviş, şeyhe vücudiyle, muhib ise malı ile hizmet eder.
Muhibin şeyhe tam bir sevgi, itikad göstermesi, boyun eğmesi
373
ve kalbi ile de dervişlere bağlanması H'tzımdır. Derviş her halini
şeyhe söylediği halde, muhib söyleyemez ve şeyhi hakkındaki
medih ve zemme hiç karışmaz, itikadını bozmaz. (Nureddin-i
Cerrahi, Murşid-i dervişan, bölüm, iV).
Muhtesib: Muhtelif memleketlere göre az çok manası
değişen bu kelime, bazı memleketlerde polis müdürü, bazılarında
esnafı, tacirl?ri, bakkalları kontrol eden belediye müfettişi,
bazı yerlerde ise, ordu kumandanı, ordu müfettişi ve belediye
reisi manalarına gelir. Muhtesibin itibarlı haysiyet ve şeref sahibi
bir zat olması lazımdır. (Osmanlı Devleti Teşkilatına medhal,
s. 4 1 3).
Muid: Medreselerde talebeye dersi tekrar eden öğretmen
muavini.
Mukabele: Karşı karşıya yapılan zikir ve sema; camilerde
hafızlarla önlerinde Kur'an'ı açık tutanların karşılıklı ve
yüksek sesle Kur'an okumalarına denir.
Mnkri: Çocuklara Kur'an okutan hafız.
Multani: Hindistan'da Multan adındaki şehre mensup.
Mfüıacaat: Gizlice Allah'ya dua ve niyaz etmek.
Müntekim: İntikam alan. Allah adlarından birisidir. Eskiden
Kur'an'da "Allah intikam sahibi azizdir" (Kur'an, 111,
4; XIV, 47; V, 9 8) ayetlerine dayanılarak bu adı, sık sık zikretnıekle
Allah'nın kızdıkları adamdan intikam alacağına inanılırdı.
Müşahede: Tevhid (Bu kelimeye Bk.), delilleri ile eşyayı
ve eşyada Allah'yı görmeğe denir. Yani eşyayı, Allah'nın bir?
liğine delil saymağa denir. (Tarifat, s. 145; Minhacü'l-fukara,
s. 256).
Mütenebbi: Asıl adı Ahmed ve künyesi Ebu't-Tayyib
olup, peygamberlik iddiasında bulunduğundan dolayı Mütencbbi
unvanını alan meşhur bir Arab şairi, Mütenebbl, 303
h./915 m. de Kfıfe'de doğup 354 h./965 m. de ölmüştür. Çocukluğunu
çölde bedeviler arasında geçirdikten sonra Kuzey
Mezopotamya'da (Halep, Musul ve havalisinde) kurulmuş
olan Hamdaniler hükümdarlarından Seyfuddevle'ye intisab
etmiş, uzun bir süre bu hükümdar ve ailesi halkı için kasideler
yazmıştır. Bilahare adı geçen hükümdarla araları açıldığı için
374
önce Mısır'a, orada da fazla kalmıyarak, Irak'a ve sonra da
İran'a gitmiştir. İran'dan döndüğünde bedevi eşkiyası tarafından
öldürülmüştür. (R. Blachere, Abu't-Tayyib al-Mutanabbi,
Paris, 1 935; Ch. Pellat, Lanque et litterature arabes, Paris,
1 952, s. 1 1 5; Arap ve Arap dilinde İslam edebiyatı, Cl. Huart,
Türkçeye çeviren: Cemal Sezgin, İstanbul 1 944, s. 111 v.d.)
-NNarincat:
Gerçek olmayanı, gerçek göstermekten ibaret
olan sihirin bir nev'i sayılan ve "hile, sihir, tılsım, simiya, acaib
şeyler, ressamların kömürle yaptıkları resim" manasına
gelen Farsça niyreng veya daha az tanınan şekli ile neyreng
kelimesinin Arapçalaşmış şekli olan niyrenç kelimesinden gelen
narincat, dünyada bulunan bazı cevherleri biribiriyle birleştirip
şaşılacak şeyler yapma ilmidir (Burhan-i Kaatı; tere.,
s. 605; Gııyas, s. 482; Ncfohfttu'l-Uns tere:, s. 7 1).
NaZ!r: Yazıcıların, yazdıklarına bakan baş katip; Hadımağası.
(Gıyas s. 464).
Nebi: Haber veren, peygamber.
Necmeddin-i Daye: 564 h. (1160 m.) de, Harizm'de doğ
muştur. Necmeddln-i Kübra'nın talebesidir. Moğolların Harizm'i
istililları üzerine Anadolu'ya gelmiş, Mcvlilna ile görüş
müş, 654 h. ( 1 256 m.)'de ölmüştür.
Nevbet: Sultanların ve vezirlerin kapıları önünde çalınan
çalgı, bando. Bu şekildeki bando çalmak adetinin tskcndcr zamanından
kaldığı rivayet edilmektedir. İskender zamanında,
giinde üç defa çalma sayısı Abbasi halifesi Tayi yani Büveyhiler
zamanında devam etti (Kısasu'l-enbiya, c. II, s. 533).
Selçuk sultanlarından Sencer zamanında beşe çıkarılmıştır. Sel
çuk ?ultanına tabi yarı müstakil devletlerde ise, günde üç defa
çalınırdı. Mamafih, büyük sultanla, tabi sultan için bando
ç2!P'<ı -avısı ofarak verilrn bu rakamlar sabit değildir. Bazen
büyük sultanın üç, tabi sultanın da beş defa bando çaldırdığı
da görülmektedir. Nevbet denilen bu bando, kös, davul,
zurna, nekkare ve nefir gibi çalgılardan teşekkül ederdi.
375
Moğollardan 1lhanlılarda da, Selçuklulardaki bu beş vakit
bando çaldırmak adeti Olcaytu zamanına kadar (703-716
h./1302-1316 m.) devam etmiş, Olcaytu zamanında ise bu
sayı yediye çıkarılmıştır. Mısır Memlfıklerinde ise, bandoyu
teşkil eden çalgıların sayısı zenginleştirilmekle beraber, biri
yatsıdan sonra ve biri de sabah namazından önce olmak üzere
her ?ece iki defa çalınmıştır ve fazla olarak bazı emirlerin
kapılarında da bando çaldırılmıştır. (Burha·i Kaati' tere., s.
598; I. H. Uzunçarşıh, aynı eser, endekste işaret edilen sahifeler.)
Nücôm Bilgisi: Yıldızlar i!mi, arstroloji. Bu ilimden eskiler,
cihet ve vakit tayini, iyi ve kötü talih hakkında h ükümler
çıkarına hususlarında faydalanmışlardır. Bunlardan, cihet
ve zaman tayini, ınübah, iyi ve kötü talih hakkında hüküm
çıkarına ise mekruh sayılmıştır. (1A, c. 1, s. 682; Abdullah-i
Ensari, Tabakat-i sfıfiyye, vrk. 8b-9a.)
-PPerdedar:
Eskiden saraylarda bulunan ve sarayın kapı
larını açıp kapamakla ödevlendirilmiş olan memura denirdi.
(Osmanlı Devleti Teşkilatına medhal, s. 87).
Peşrev: Alaturka musikide bestelerden evvel ve taksimden
sonra çalınan nağme. Pehlivanların tutuşmadan önce kispetlerinc
vurarak yaptıkları gösteri (Kamus-i Türki, c. 1. s.
356).
Rafızi: Rfıfızeye mensup. Razıfe, kumandanını bırakan
askerlerden bir gruba denir. Ayrıca Şii fırkalarından birinin
de adıdır. Bu fırka, önce Ali'nin oğlu Hüscyin'in torunu Zeyd'e
bi'at etmiş, sonradan da Ebu Bekir ve Ömer hakkında ne dü
şündüğJnü sormuşlar. Zeyd de: "Ebu Bekir ve Ömer hakkında
hayırdan başka bir şey düşünmem. Bu hususta söyliyece
ğim her şiddetli söz, bizim hilafete başkalarından daha fazla
hakkımız olduğu halde halkın bize mani olduğudur. Fakat bu
da klifür sayılmaz. Ebu Bekir ve Ömer de adalette bulundular.
Kitap ve sünnetle amel ettiler," demiş. Bunun üzerine et-
376
rafında bulunanlar: "Hak olan imamımız, İmam Bakır öldü.
Bundan sonra bizim imamımız onun oğlu Cafer-i Sadık'dır,"
diyerek Zeyd'den ayrıldılar. Zeyd de kendisini bırakıp ayrıldıkları
için onlara Rafızi adını verdi (Kısasü'l-Enbiya, c. II, s.
317; Gıyas, s. 191).
Ravza: Bahçe, mezar, türbe. (F. Steingass, Persian-English
Dictionary).
Rıdvan: Cennet'in kapıcısının adı. Cehennemdeki kapıcı
nın adı ise Maliktir.
Rind: Ayak takımı, kayıtsız, laubali, pervasız kişi (Vullers,
ayn. esr,, c. II, s. 54). Akıllı olduğu halde şeriat işlerini
inkar eden kişi (Gıyas, s. 1 99).
Riyaziyat: Yalnız hariçte bir maddeye ihtiyaç gösteren
şeylerden bahseden bir ilimdir. Bahsedilen şey mücerret (soyut)
sayı olmamalıdır. Hikmet ilminin üç kısmından biridir.
Riyaziyat, geometri, matematik, astronomi, musiki, cebir, perspektif
ve aynalar ilmini içine alır, (Gıyas, 203-204).
- S -
Sadr: Başköşe; başköşede oturan emir.
Safa: Temizlik. Tasavvufta insanın kendisine ve başkasına
iltifat etmediği haline denir. İlim ve iltifat tecellinin tertemiz
olmasına mani olur. Şeyhlerin telvin dedikleri de bu
ilim ve iltifattır.
Safiyeddin-i Hindi: 644 h. (1246 m.) yılında Hind'de
doğmuş, oradan Yemen'e geçmiş, hac ettikten sonra Mısır'a,
oradan da Anadolu'ya gelmiş; Konya'da, Kadı Siraceddin'in
yanında tahsil ile meşgul olmuş, 685 h. (1286 m.)'de Şam'a
gitmiş ve 715 h. (1315 m.)'de orada ölmüştür.
Sahih: Vezir, yardımcı, malik, efendi.
Sahih Kıran: Yedi gezgin yıldızdan Zühre ve Müşteri'nin
bir burçta, bir derecede veya dakikada birleştikleri anda doğan
insana denir. Eskiden yıldızlara göre talihleri tesbit edenler,
bu iki yıldızın birleştiği anı uğurlu sayarlardı. Timur da böyle
bir anda doğduğu için Sahibkıran lakabını almıştır.
377
Sala: Birisini yemek yedirmeğe, namaza veya başka bir
şey vermeğe çağırmak.
Sam: Nuh Peygamberin oğlunun adı.
Samiri: Musa peygamber, kavimini Mısır'dan çıkartıp
Tih sahrasına geldiklerinde, Allahya dua için Tur dağına çıkmış,
orada 40 gün kalmış, bu esnada Musa'nın kavmi içinde
Sfuniri adında birisi çıkıp halkta bulunan altınları v.s. yı toplamış,
hepsini ateşe koyup erittikten sonra bundan bir buzağı
yapmış. Bu altından yapılan buzağı, canlı gibi ses de verirmiş.
Samiri halkı bu buzağıya tapınağa davet etmiş. Onlar
da buna tapınağa başlamışlar. Nihayet Musa Tur'dan gelince
halkı buzağıya tapmaktan menetmiş (Kısasü'l-Enbiya, c. I, s.
25).
Sara: İbrahim Peygamberin karısı. Çocuk doğurmadığı
için kocasına Hacer adındaki cariyeyi vermiş ve Hacer'den
İsmail Peygamber doğmuştur.
Sarsaryeli: Çok şiddetli ve gürültülü rüzgar.
Selam: Dünya ve ahiretin sıkıntı ve zorluklarından emin
olma.
Seyr: Salik'in, ruhi ilerlemedeki manevi yolculuğu. Bu
manevi yolculuk, ilk önce nefisten, Allah yönüne doğru olur.
Bu yolculuk, birlikten çokluk örtüsü kalkınca son bulur. Sonra
Allahda dolaşma başlar. Bu sefer de salik, Allah'nın sıfatları
ile sıfatlanır ve Allah'nın isimlerine hak kazanır. Allah'nın
huylarını alıp beşeri sıfatlarını tamamiyle yok eder. tlmin yü
zünden örtü kalkıp ledun! ilim görününce, bu yolculuğun da
bittiği anlaşılır. Bundan sonra üçüncü bir yolculuğa başlanır.
Bu yolculuğa, Allah ile yolculuk manasına, Seyrün ma'allahi
derler. Bu yolculukta sil.Iik, her mertebede Allah ile dolaşır ve
ikilik tamamiyle ortadan kalkar, birliğe doğru bir ilerleme
olur. Bundan sonra salik, birlikten (vahdetten) çokluğa (kesret)
doğru bir yolculuğa çıkar. Buna da, Allah'dan yolculuk
manasına, Seyrün an-illah derler. Salik bu yolculuğunu, kullan
irşad için yapar. Bu devreye gelen bir salik, çokluğu birlikte,
birliği çoklukta görür. Yani çokluk ve birlik arasında
hiçbir fark gözetmez. Hepsini bir görür. (Minhacü'l-Fukara,
s. 52-53).
Şimak Yıldızı: Aslan burcunun iki ayağı mesabesinde
olan iki parlak yıldızın adı. Bunlardan birine Simak-ı Rfunih
(mızraklı Simftk) diğerine ise, Simak-ı a'zal (silahsız Simiik)
derler. Simak-i Ramih'in yanında Simak'in mızrağı adını ta
şıyan diğer bir yıldız bulunduğu için bu ad verilmiştir. Halbuki
Simak-i A'zal'ın yanında, onun silahı mesabesinde olan
böyle bir yıldız yoktur. A'zal kelimesi silahsız adam manası
na gelir (Gıyas s. 232).
Siyer: Slret'in çoğul şekli. Bir adamın manevi durumuna
ve karakterlerine siret denir. Siyer ise, daha ziyade Peygamberin
biyoğrafisine ve bundan bahseden kitap ve ilme clenir.
Mesela, Halep'li bir zatın peygamberin biyoğrafisine dair yazdığı
Siyer-i Halebi adlı kitap gibi.
Srraceddin-i Urmevi: H. VII. asrın bilginlerinden olan
Straceddin-i Urmevi, Metali'ü'l-Envar adlı eserin yazarıdır.
Bu eser, Kutbeddin-i Razi tarafından şerh edilmiş ve uzun zaman
medreselerde okunmuştur. Siraceddin-i Urmevi, ömrünün
son yıllarını Konya' da' geçirmiş, başlangıçta Mevlana'yı inkar
ettiği halde sonradan onu tanımış ve onun muhiplerinden olmuştur.
Sır: Hislerin idrak edemediği manaya denildiği gibi, dünyadaki
bilgilerden sıyrılıp temizlenmek suretiyle, ruh makamına
yükselen kalbe de sır denir. Başka bir tarife göre de sır,
insanın, içinde hasıl olan sevinci anlayıp kavrama yeteneği
sayesinde parlayıp dışarı verilmesidir. (Minhacü'l-Fukara', s.
244).
Subaşı: Ordu kumandanı. Bu kelimenin ilki olan (su)'yu
nazarı itibara alan bazı müellifler, bu adın, Merv şehrindeki suların
tevzi ve kontrolüne bakan ve maiyetinde birçok kimselerin
çalıştığı emire verildiğini kaydetmekte iseler de, bunun
eski Türklerde ordu manasına gelen su ile baş kelimelerinden
vücuda gelmiş ordu kumandanı manasına bir terkip olması
daha doğrudur. (Osmanlı Devleti Teşkilatına medhal, s.
1 12).
Suf-i Murabba: Bir nev'i kareli yünlü kumaş.
Suyurgamişi: İhsan, IUtuf.
Süfli Alem: Dünya.
379
- Ş -
Şah-Beyit: Bir gazel veya kasidenin en güzel beyiti.
Şam: Akşam yemeği; Şam şehri. Şam'a, bu adın verilmesine
sebep, onun Kabe'nin burnu tarafında, yani şarkında
bulunduğundan ötürü imiş. Araplar Kabe'yi yüzü şarka çevrili
bir şahsa benzetirler. (Gıyas, s. 241).
Şaş: İçi pamuklu ve köşeli bir serpuş olup icabında enseyi
de örten kalute adlı külahın üzerine ve serpuşa sarılan ve
müslin denilen ince kumaştan yapılan sarığa denir. (Quatremere,
Histoire des Memlôks c, 1, s. 131 'den naklen 1. H.
Uzunçarşılı, aynı eser, s. 328-329. Şaş, aynı zamanda bugünkü
Taşkend'in de eski adıdır (Burhan-i kaatı', s. 379; Gıyas,
s. 24 1).
Şebdiz: Sasani hükümdarlarından Hüsrev-i Perviz'in (saltanat
süresi: 590 h./628 m.) atının adı. Rivayete göre bu at,
kara yağız bir atmış ve bütün atlardan da dört karış yüksekmiş.
Husrev onu, Rum ülkesinden geçirmiş. Yediği yemekten
ona da yedirirmiş. At öldüğü vakit onu kefenletip, özel
bir yerde gömdürmüş ve mezarın üzerine de o atın resmi bulunan
bir taş diktirmiş.
Şihabeddin MaktUI: İran Azerbaycan'ında Meraga civarında
bulunan Suhreverd'de 549 h. (1 1 55 m.)'de doğan meş
hur bir sofi olup, fıkıh tahsilini memleketinde tamamladıktan
sonra Anadolu'ya gelmiş, Selçuk sultanlarından Kılıç Arslan
Il'nin sarayında sultanın oğullarına kendi felsefesini okutmuş,
burada sultan ve şehzadelerin iltifatını kazanmış ve onların
adına birçok eserler yazmıştır. Bir müddet sonra tekrar Azerbaycan'a
gitmiş, oradan yine Anadolu'ya, Anadolu'dan da Haleb'e
geçmiş. Haleb'de Selahaddin Eyyubi'nin emri ile 587 h.
(1 191 m.)'de idam edilmiştir. İdam edildiğinden dolayı da
kendisine Maktiıl lakabı verilmiştir (tA, XI, 88, v.d.)
-TTecelli:
İnsanın kendi zatını Allah zatında yok ettikten
sonra kalbinde doğan gayb alemine ait nura denir. Bu nur
380
da, ya Allah'nın zatı veya Allah'nın sıfatları veyahut da fiilleridir.
Buna göre tecelli, zatın tecellisi, sıfatın tecellisi ve fiillerin
tecellisi olmak üzere üç kısmıdır. Bir kimsenin kalbine
zat (Allah'nın zatı) tecelli ettiği vakit o kimsenin zatı ve sıfatı
yok olur. Allah'nın sıfat tecellisi vaki olduğu vakit o kimsenin
sıfatını yok etmez, fakat onda Allah'nın sıfatı zuhur eder. Mesela,
Allah, İsa Peygamber'e yaratıcılık sıfatı ile tecelli ettiği
için, İsa, topraktan kuş yarattı. Diriltici ve şifa verici sıfatları
ile İsa'nın kalbinde göründüğü için de İsa, ölüyü diriltti ye
hastalara şifa verdi. (Minhacü'l-Fukara', s. 256).
Tecrid: İnsanın yüzünün aynada açıkça görünmesi için
aynanın üzerindeki tozları temizlemek gibi kalbi de Allah'dan
başka şeylerden temizlemek. (Tarifıit, s. 35: Gölpınarlı, Kaygusuz,
s. 1 75).
Tefr.id: Kulun Allah ile, Allah'nın kulun öz kuvvetleri
haline gelecek şekilde gerçekleşmesidir. Kul, bu hale gefüıce.
"Ben ona göz ve kulak olurum ... " hadisinde buyurulduğu gibi
Allah, onun gözü ve kulağı olur.
Telhis: Elbise giydirmeğe denir. Tasavvufta hakikati gizleyip,
olduğundan başka gösterme anlamına gelir. (Tarifat, s.
45; Keşfü'l-mahcôb, s. 391).
Telvin: Kulun bir halden diğer bir hale geçmesine denir.
Tenasuh: Ruh göçü, ruh sıçraması. Ruhun bir canlıdan
diğer bir canlıya geçmesi. Bir insanın ruhunun başka bir insana
gitmesine nesh, kendi nev'inden olınayan bir canlıya gitmesine
mesh, nebata gitmesine fesh, cansız şeylere gitmesine.
ise, resiı derler. Ruhların böylece bir varlıktan başka bir varlığa
gittiklerine inananlar tenasuhi adını alırlar ve ruhun, öldükten
sonra tekrar dirildiğine inanmadıkları için kafir sayı
lırlar. (Burhan-i kaati', s. 363).
Teneffüs: Nefes alma, tasavvufta, Allah'nın zatının nurunun,
sıfatının nurundan tamamiyle kurtulmasına denir.
Terci': Terci'-i bend manasına kullanılmıştır. Terci'-i
bend kafiyeleri muhtelif, birkaç kısımdan mürekkep olan ve
her kısmının sonunda, yalnız bir beyit tekrar edilen manzumeye
denilir.
Tesnim: Cennet ırmaklarından birisinin adı.
381
Teşrif: Şereflendirmek. Eskiden sultanların ve emirlerin
bir kimseyi şereflendirmek için ona verdikleri hil'at (Gıyas, s
100).
Tevhid: Allah'yı birlemek. Allah'nın bir olup, ortak ve
benzerden arı duru olduğuna iman etmeğe denir. Sofılere göre
tevhid'in üç mertebesi vardır: 1. Tevhid-i ef'al (fiilleri birlemek):
Allah'dan gayri hiçbir müessir kabul etmemeğe ve bü
tün işlerin Allah'dan olduğunu gerçek olarak bilmeğe denir
ki, bu mertebeye ulaşan insanda tam bir tevekkül hasıl olur
ve halktan hiçbir suretle şikayet etmez. Onların kendine yapacakları
fenalık ve iyiliklerin hepsini Allah'dan bilir. Kul, böyle
hareket etmekle, Allah'ya açıkça bir ortak koşmaktan kurtulur.
2. Tevhid-i Sıfat: Her kudretin, Allah'nın her şeye şamil olan
kudretinde müstağrak ve her ilmin Allah'nın tam olan ilminde
tamamiyle yok olduğunu bilmeğe denilir. Salik, böylece bü
tün sıfatların, Allah'nın sıfatlarından başka bir şey olmadığını
anlar. 3. Tevhid-i zat: Allah'dan başka hiçbir şey görmeme
ğe, bütün sıfatların, Allah'nın zatının tecellisi ve varlığın da
tek olduğunu idrak etmeğe denir. Bu mertebeye ulaşan salik,
"Her şey helak olucudur. Yalnız onun zatı değildir" ayetinin
manasını her şeyde bizzat müşahede eder. Tevhid-i ef'al olmadan
Tevhid-i sıfat, Tevhid-i sıfat olmadan da Tevhid-i zat
mümkün olmaz. (Kamus tere. c. II, s. 47; Minhfıcü'l-Fukara,
s. 279).
Tevki: Hükümdarın irade ve muvafakati; İmzaya denk
bir alamet. Tevki, umumiyetle hükümdarın karar ve iradesi,
özel olarak da muvafakatidir. Selçuklularda ve Memlfiklerde,
tuğra ile alamet ayrı ayrı olduğu halde, Osmanlılarda her ıkisi
de birdir, yani tuğradır (Osmanlı devleti Teşkilatına medhal,
endekste işaret edilen sahifeler).
Tebareke: Yüce oldu ve yüce olsun demektir. Mülk suresi
(K. , LXVIJl)'ne de halk arasında Tebareke suresi denir
(Gıyas, s. 92).
Tôşmal: Mutemed. Emirlerden sonra gelen askeri sını
fın reisi veya sarayın aşçıbaşısı. (1. H. Uzunçarşılı, aynı eser,
s. 301; Gıyas, s. 1 10).
382
- U -
Ulvi Alem: Yüce aleı;n, öteki dünya.
ümmü'l-Kitab: Fatiha süresi. Fatıha süresi, namazda her
süreden önce okunduğu ve Kur'an'ın da başlangıcı olduğu için
bu adı almıştır. Ayrıca Kur'an'a, Levh-i Mahfuz'a (Bu kelime
için 1. cildin açıklamasına bk.) ve mutasavvıflar arasında ise,
vahdet mertebesine delalet eden Akl-i Evvel'e de ümmü'lKitab
denir. (Gıyas, s. 42; Safüibi, Nefhat el-Meclôb, 48 b.)
- V -
Veled-i Zina: Yağmur mevsiminde zuhur eden ve Süheyl
yıldızının doğması ile beraber ölen kelebeklere, kurtlara ve
diğer haşerelere denir. (Gıyas, s. 490).
Vilayet: Kulun kendi nefsinden fani olup Allah ile kaim
olmasıdır. Bu mertebede Allah, kulun bütün işlerini doğrudan
doğruya kendi üzerine alır. Bundan dolayı kulun varlığı, tasarrufu,
vasfı ve fi'li kalmaz. Kuldaki varlık, tasarruf, fi'il, irade
ve kudret tamamiylc Allah'nın olur ve kul, mevhum varlı
ğından kurtulur. (Minbacü'l-Fukara, s. 241; ayrıca Bk. c. 1,
Açıklama).
Vird: Muayyen vakitlerde okunması manevi bir vazife
olarak kabul ve itiyad edinilen Allah adları, ayetler veya dualara
denilir.
Visal Orucu: Gurupta iftar etmiyerek, bir günün orucunu
ertesi güne ulamak ve dayanabildiği kadar devam ettirmek.
Peygamber bu orucu yasak etmiştir. (Zihni efendi, Kitabü's-Savm,
s. 1 3).
- Y -
Yasin: Kur'an'da XXXVI. cı surenin adı. Bu sure. Y ve
Sin harfleri ile teşekkül eden bir kelime ile başladığı için bu
383
adı almıştır. Kur'an tefsircilerinden bazısı Yasin kelimesinin
peygamberi meth için zikredildiğini; bazısı, Peyg-,ımberin
adlarından biri olduğunu, bazısı Y harfinin nida
olduğunu, Sin'in seyyid kelimesine delfılet ettiğini, m?hur
kadı Beyzavi ise, Sin'in yüceltmek makamında insan kelimesinden
yapılmış bir küçültme isminin kısaltılması olduğunu
söylemektedir (Gıyas, s. 513).
Yed-i Beyza: Beyaz el demek ise de, bununla Musa Peygamberin
ateşte yanan eli kastedilir. Allah bu eli Musa'nın
mucizesi haline getirmiş. Musa onu koltuğunun altında saklarmış.
Koltuğunun altından çıkarınca bu el, göze, güneş gibi
parlak gözükürmüş. Mecaz olarak kerametler ve olağanüstü
olaylar manasına da gelir.
- Z -
Zahid: Bir şeye olan meylini terkeden kimseye denirse de,
tasavvufta, dünyaya kin besleyen, ondan yüz çeviren, ahiretteki
rahat için dünyadaki rahatı terkeden kimseye denir. (Tfırifat,
s. 78).
Zamir: Gönlün içi. Gönülde geçen şey. Gizli ve sır manasına
gelir.
Zaviye: Mevlevilerde Asitane'de (bu kelimeye Bk.) terbiye
gören dervişlerin kalmalarına mahsus mutfağı olmayan
dergaha denir. (Türk yurdu, c. V, sayı 27, s. 280).
Zerkôb: Altın döğen. Metinden anlaşıldığına göre o devirde,
altını döğüp ince yapraklar haline getiren sanatkara
Zerkı'.'ıb denirdi.
Zikr: I. cildin açıklamasına bk.
Zımmi: Müslümanlara itaat edip, cizye veren kitap ehli
Hıristiyan ve Musevilere denir. (Gıyas, s. 1 88).
GENEL ENDEKS (1)
A
Abbasiler: 1/1 1
Abdal: 3/102, 596; 4/4, 34; 8/60
Abdullah: 3/445
Abdülmu'min: 3/462
Abdülmü'min-i Tokati: 3/546
Abid (Çelebi Şemseddin
Emir): 0/3,; 7 /28; 9/1,2,3,
4,7,8,9, 11; 10/6
Ab-ı Hayat: 3/511
Abişga Neyin: 7/29
Ac b. Anak: 3/522
Acebu'l-bahr: 3/300
Ad: 3/152, 168
Adem Peygamber: 3/3, 66, 135,
142, 150, 284, 299, 470, 484,
490, 521, 523, 530, 552, 571;
4/4, 69; 5/21; 6/3, 27; 8/53;
9/6; 10/8
lı.dil (Emir Çelebi-Arif Çelebinin
oğlu) : 8/18, 100; 9/1,
11; 10/5
Ahi: 3/432
Ahi Ahmed: 3/137, 187; 6/12;
7/34
Ahi Ahmed Bayburtlu
(Emir) : 3/322; 8/27, 40
Ahi Ahmed Şah: 3/601; 8/44
Ahi Ali (Ahi Ahmed'in oğlu) :
6/12
Ahi Bedreddin: 3/87
Ahi Beşşare: 6/12
Ahi Çoban: 3/543; 6/12
Ahi Kayser: 3/543; 6/12
Ahi Muhammed (Kalemi'nin
oğlu) : 8/97
Ahi Muhammed Divane: 4/74;
8/23, 29
Ahi Muhammed Şebzvari :
6/12
Ahi Muhammed Seyyıdabadi:
3/527
Ahi Musa (Akşehirli): 8/52
Ahi Musa: 8/94
Ahi Mustafa: 8/16, 17
Ahi Muzafereddin: 8/42
Ahi Natur: 1/30, 31
Ahi Polat: 8/66
Ahi Sıddık: 8/16
Ahi Türk: 6/1 , 12
Ahlat: 1/15, 16; 8/27
(1) Bu endekslerin hazırlanışında büyük emeği geçen çalışkan
talebem Orhan Bilgin'e teşekkürlerimi bildirmeyi ödenlllesi
gereken bir borç bilirim.
386
Ahmed: 3/510, 521
Ahmed Eflaki: 8/44, 46 Bk.
Eflaki.
Ahmed Fakih (Hoca) : 1/36;
3/357, 366, 367, 4/34; 8/100
Ahmed Gazzali: 3/128; 10/9
Ahmed Hatibi: 1/1; 3/3
Ahmed Paşa: 8/47
Ahmed Rufai (Seyyid) : 5/16
Ahmed Seyyid Kuçek-i Rufai:
8/60
Ahmed Selçuk (Sultan Vacjd'in
oğlu): 10/7
Ahmediyan: 8/60
Abrar: 3/37, 52, 309, 333; 8/60,
78, 91; 9/2
.Ahyar: 3/152, 442, 544, 589;
8/49
Akıncı medresesi: 3/532
Aksaray: 3/60, 96, 238, 258,
431, 543; 4/16; 5/30; 6/9;
8/100
Akşehir: 3/7, 596;8/43, 52, 73,
84, 94
Aktab: 4/4
Alaeddin: 4/91
Alaeddin (Mevlana'nın oğlu) :
3/510; 6/18; 7/18, 31; 10/2
Alfıeddin (Feramerz'ın oğlu) :
8/20
Alfıeddin (Amasyalı): 3/56;
8/34, 35
Alaeddin Çelebi (Kırşehirli) :
3/412; 8/58
Alfıeddin-i Erzincan!, 3/265
Alfıeddin Hişavend: 8/58
Alaeddin Keykubad: 1/13, 19,
20, 21, 22, 53; 5i5; 8/39
Alaeddin Muhammed (Bahaddin
Veled'in oğlu) . 13/2
Alaeddin Muha:ıpmed Harizmşah:
1/1, 5, 15, 44
Alaeddin Siryanus: 3/137,
18? 185, 186, 18? 188
Alaeddin Tabib: 3/278
Aifıiye: 8/62
Alfımeddin Kayser: 3/319, 320,
431, 466, 467, 506; 6/9; 7/24
Alfımeddin-i Bazari . sahrası:
8/85
Ali ( Şeyh) : 8/84
Ali b. Ebi Talib: 3/32, 120, 158,
283, 342, 457, 478, 521, 589;
4/52; 5/32; 10/9,
Ali Çelebi (Mehmed Çelebi'-
nin oğlu) : 10/6
Ali-i Mekki: 3/32
Ali-i Hariri (Şeyh) : 4/42, 79
Alim (Emir) : 3/109, 164, 244,
456, 465
Alim (Şahzade Emir AlimArif
Çelebi'nin oğlu) : 6/9;
'7 /5; 8/18; 10/5, 6
Alişah: 8/27
Alişir oğlu (Germiyan Emiri):
8/85, 86
Altunpa medresesi: 1/21
Amasya: 3/24, 56; 8/36, 60, 74
Amasya Madeni: 8176
Anadolu: 3/166, 315
Anka: 8/89
Ankay-ı Muğrib: 7/4
Antakya: 3/48
Antalya: 3/449; 8/62
Anuşirevan: 9/2
Arafat : 3/75, 85, 314, 432, 517
Arap: 1/10; 3/10, 13, 16, 27,
29, 141, 299, 457, 468, 580;
4/67, 1 12; 6/1
Arap Nuyin: 8/23
Arif Çelebi (Emir Arif Çelebi)
: 0/2, 3; 2/14, 19; 3/122,
141, 322, 323, 343, 434, 539,
580, 595; 4/111; 5/30, 32;
7/28; 8/2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9-32,
34, 35, 37-94, 96-100; 9/7-9;
10/1, 2, 3, 4, 5,
Arş: 1/43; 3/12, 490, 503; 4/72
Asiye: 2/12
Atabek: 3/223
Atabek AslandoğmuŞ: 3/409
Atabekiye: 3/223; 8/19
Atpazarı: 3/184
Attar (Ferideddin) : 2/129;
Baba Resul: 3/315
Baba-yi Merendi: 3/59,
B
Baçu: 3/167, 168, 170; 5/24
Bağdat: 0/1; 1/7, 1 1, 13, 15, 16,
47; 2/6, 24; 3/16, 57, 1 12,
113, 219, 450, 595; 4/4, 28,
54
Bağçe-i Sultan: 9/7
Bahadır (Tek gözlü): 8/70
Bahaeddin (Emir Alim) : 8/18
Bahaeddin-i Bahri: 3/99, 121,
130, 154, 273, 406, 451, 463,
549, 588
Bahaeddin Cendi: 8/90
Bahaeddin Hayyat (Şeyh):
8/76
Bahaeddin Kanii (Emir):
2/131; 3/583
Bahaeddin (Melikü's sevahil) :
3/49
Bahaeddin-i Şang-ı ' Münec-
38'1
3/417, 430; 6/8
Attar Hoca (Eflaki'nin lakabı)
: 8/67
Avriya'nın kızı: 8/65
AyetU'l Kürsi: 3/346; 4/67
Aydın Bey: 8/66
Aydınoğlu: 8/85
Ayıntap: 8/76
Aynü'd - devle: 3/375, 540
Aynü'l-Hayat: 8/61
Ayşe: 1/17, 3/416, 517, 546;
4/99
Azadegan: 3/94
Azrail: 3/71, 580; 8/91
cim: 8/19
Bahaeddin (Sultan Veled):
3/578, 579, 601; 4/48; 5/33;
8/47; 10/1 Bk. Sultan Veled.
Baha Veled (Mevlana'nın babası)
: 0/3; 1/4, 5, 6, 8-24,
26-43, 45-48, 53, 54, 55, 56,
57, 58, 59; 2/1, 5, 18-22; 3/1,
3, 4, 5, 9, 10, 15, 89, 96, 124,
160, 168, 169, 174, 184, 215,
21? 22? 358, 36? 39? 51?
548, 601; 4/13, 30, 33, 55, 84;
5/24, 31; 6/15, 18; 7/13, 15,
18, 21; 8/5, 31, 46; 9/5, 6;
10/1, 9
Bahreyn: 3/300
Bahr-i Kulzum: 4/41,
Basra: 3/494
Bayburt: 3/322; 8/27
Bayezid-i Bistami: 8/11, 73
388
213, 294, 295, 400, 438, 439,
469, 524; 4/8, 39, 60, 64, 71,
102; 5/26; 6/1; 7/34; 9/7
Bedreddin (Müderrisoğlu) :
3/21, 309, 387, 515, 553
Bedreddin Gevhertaş: 1/45;
3/220
Bedreddin İbrahim: 8/51
Bedreddin-i Madeni: 3/145
Bedreddin Neccar-i Mevlevi:
3/153
Bedreddin-i Tebrizi: 3/56, 103,
104, 319, 320; 4/1 11
Bedreddin Yahya: 3/5, 266,
583
Bedreddin Yavaş-i Nakkaş:
3/2, 100, 155
Bedr-i Ru'us: 1/3
Begi: 8/92
Behram-i gur: 9/9
Bektemür: 3/92 Bk. Kerimeddin
Bektemür
Bel'am: 3/529
Belh: 1/1, 5-7, 10, 11, 12, 20,
27, 29, 56; 2/1; 3/2, 10, 93,
Cafer-i Sadık: 3/293
Cami'u'l usıil: 3/82
Candar: 3/21
c
Cebel-i Salihiye: 4/105
Cebrail: 3/1, 32, 62, 1 19, 142,
156, 165, 194, 299, 453, 475,
490, 517, 525, 589; 4/22, 52,
71, 92; 5/31; 8/78
107, 122, 167, 601; 7/22; 9/5;
10/1
Beni İsrail: 3/230, 300
Beni Şeybe: 3/281
Berraniye medresesi: 3/280
Beyşehir: 8/69, 73, 84
Beytu'l-ma'mur: 4/44; 6/9
Beytullah: 6/12
Bilal-i Habeşi: 6/19
Birgi şehri: 8/86
Bişr: 4/67
Biyabanek: 2/2
Buhara: 2/1; 3/174, 175, 381
B11rak: 8/37
Burak-ı Berrak-i Buraksuvar:
IS/20, 27
Burhaneddin ilyas Paşa: 8/78;
10/8
Burhaneddin Muhakkik-i Tirmizi:
0/3; 1/27, 52; 2/1, 10,
22; 3/3, 6, 42, 183; 5/3, 4;
7/2, 13; 8/5, 47; 10/9
Bürd.i Hindi: 3/601; 601; 4/93
Bürd.i Yemeni: 3/299; 4/93;
6/23
Celaleddin Çelebi: 3/256, 320,
322, 340, 380, 530
Celaleddin Emir Arif: 7/2, 26;
8/5
Celaleddin Feridun: 3/275,
277, 285
Celaleddin Harizmşah: 1/1, 14,
53
Celaleddin: 3/299, 312 Bk. Celaleddin Hüseyn Hatibi:
Mevlana. 1/1, 2, 3, 4
Celil.leddin-i İsfehsalar: 3/340,
380, 422; 8/62
Celaleddin-i Karatayı: 3/38,
117, 127, 140, 495, 546; 5/16
Celaleddin-i Kassab: 3/16,
302, 303
Celil.leddin Muhammed: 3/548
Bk. Mevlana.
Celii.leddin Mustavfi: 3/49
Celal-i Kuçek: 8/51
Cem': 8/34, 40
Cemaathane: 3/165
Cemaleddin-i Hasiri: 1/5, 28
Cemaleddin 1shak-ı Merendi:
8/21
Çağatay: 1/12
Çaşnigir Kapısı: 6/26
Çoban Dellak: 3/415
ç
Çelebi Evhededdin (Samsunlu)
: 3/595
Çelebi Hüsameddin: Bk. Hü
sameddin Çelebi
Çelebi Mehmed Bey: 8/80
Çelebi Muhammed (Emir
Abid'in oğlu) : 10/6
D
Dahhak: 8/5
Danişmend: 3/495, 512; 8/68,
89,
Danişmendiye: 3/94, 199; 8/19
Daru'l-feth (Kayseri): 2/3,
389
Cemaleddin-i Kameri: 3/408;
5/33
Cend: 3/452
Cengiz: 1/11, 14; 8/70; 9/5, 6
Cennet-i ala: 3/70, 484; 5/21
Cennet-i Berin: 8/100
Cennet-i Me'va: 3/155, 536
Cennet-i Naim: 8/37
Ceyhun nehri: 1/53; 3/315; 8/4
Cica: 3/49; 8/21
Cihan Melek (Sultan Vacid'in
oğlu) : 10/7
Cuha: 3/239
Cüneyd-i Bağdadi: 1/9; 3/21,
129, 294, 295, 320, 578; 4/64;
5/26; 6/1, 20; 7/34; 10/9
Çelebi Muhammed Toruntay
oğlu: 8/35
Çelebi Polad: 8/38, 39
Çelebi Selil.haddin Emir Zahid
( S. Veled'in oğlu) : 10/5
Çelebi Şah Melik (Emir
Abid'in oğlu) : 10/6
Çelebi Şemseddin: 8/6
Çoban: 8/27
18; 5/4
Daru'l-hilafe: 2/24; 3/219
Darü'l-izz: 8/34
Darü'l-mülk: 7/11
Daru's-selam: 1/7; 4/4
390
Daru's-Zakirin: 3/123
Davud (Peygamber) 3/56,
120, 156, 518; 8/94
Davlıd-ı Ta'i: 10/9
Debbusiler: 3/443
Demirlu: 7/25
Dervaze-i Sultan: 8/70
Despina (Melike Hatun) : 10/5
Deşt: 3/175; 9/4
E
Ebabil: 9/5
Ebayezid: 2/129 Bk. Bayezid-i
Bistami
Ebrar: 3/180, 189, 589; 9/2
Eblı Ali Sina: 3/319, 482
Ebu Bekr-i Buhari: 3/63
Ebı1 Bekr-i Cevlaki (Niksarlı)
: 3/584
Ebı'.i Bekr-i Kettani: 3/281
Ebı'.i Bekr-i Sıddık: 1/1, 21, 53;
3/104, 1 16, 174, 222, 228, 260,
299, 470, 515, 524; 6/2; 8/47;
9/2, 5, 6
Ebı'.i Bekr Sellehaf, Şems-i
Tebrizi'nin Tebriz'deki şeyhi:
4/4, 5, 81
Ebı'.i Bekr-i. Nessac: 10/9
Ebı'.i'l-Fazl mescidi: 5/4
Ebu Hafs: 3/349
Ebı'.i Hanife: 3/62, 129, 213,
350; 8/68
Ebı'.i'l - Hasani'l Harakani:
3/163; 4/87
Ebı'.il - Hasan Köprüsü: 3/598
Ebı'.i Hureyre: 3/452
Ebu'l-leys-i Semerkandt: 6/12
EM Said: 8/!7
Develi: 3/141
Devlet Hatun (Arif Çelebi'nin
zevcesi): 10/5
Deyr-i Eflatun: 3/208, 539
Dinar.i zer: 8/4
Dinar.i Yusufi: 6/11
Dicle: 3/294, 447
Doğan Pa§a: 8/30
Ebı'.i Sa'id Ebı'.i'l-Hayr: 3/154
Ebu Sa'id Han: 9/4
Ebıl Talib: 10/9
Ebı'.i Talib-i Mekki: 3/521
Eflaki Ahmed: 3/151, 183;
8/67, 73, 74, 78, 91, 100; 9/1,
3, 7, 9
Eflatun: 3/13, 265, 319, 341;
8/50
Eflatun Hakim Manastırı:
8/50
Efrad: 4/4
Efsaheddin (Mu'id) : 3/94, 11'8
Eğridir: 8177
EhJ.i futfır: 3/366
Ekmeleddin Tabib: 3/40, 265,
333, 341, 448, 481
Emineddin: 7/19
Emineddin Mikail: 3/49, 468;
6/29
Emir Adil (Arif Çelebi'nin oğ
lu): 8/18
Emir Ali? Çelebi: 3/456, 465;
6/9; '7/5; 8/19 Bk. Alim Çelebi
Emir Arif Çelebi: Bk. Arif
Çelebi
Emirci: 3/289 Bk. Hayran
Emirci.
Emire: 3/431
Emire beg-i Abgermi (Şeyh):
8/42
Emir Kayser-i Tebrizi: 10/5
Emir Şah: 10/8
Emir Urkudi: 8/11 Bk. Urkudi
(emir)
Emir Vacid: 9/11
Emir Zahid ( S. Veled'in oğ-
lu) : 7/28 Bk. Zahid.
Erakliye: 3/295
Eratna bey: 9/3
Ereğli: 3/295
Ermeni: 3/67
Ermenistan: 4/112
Erzincan: 1/16, 14; 3/278
Erzincan Akşehiri: 1/17
F
Fahreddin: 3/595; '7/26
Fahreddin ( Beyramşah): 1/17
Fahreddin Divdest: 3/445,
508, 547, 595; 7/24
Fahreddin Edip: 3/192
Fahreddin (Lala.) : 8/57
Fahreddin Sahip (Ebu'l-Hayrat)
: 3/47, 49, 485, 535; 8/38
Fahreddin-i Iraki: 3/295, 333,
583
Fahreddin-i Muallim: 3/510
Fahreddin-i Razi: 1/5; 4177
Fahreddin-i Sıvasi: 3/149, 150,
230, 255
Fahreddin-i Şahid: 1/34
Fahrunnisa: 3/200, 381, 591;
391
Erzurum: 1/53; 4/103; 8/19,
23, 27, 40, 61
E?ededdin-i Mütekellim: 4/74
Eshab: 3/104, 222, 457, 589;
4/64; 6/19
Eshab-ı Kehf: 3176, 206; 8/46,
59, 81, 82
Eshab-ı şimal: 3/:519
Eshab-i yemin: 3/519
Esma'i: 3/517
Esriir-i Mi'rac: 3/299
Eşrefoğlu: 8/52, 84, 89
Eşrefoğlu Mübarizeddin Çelebi
Mehmed Bey: 8/69
Evhededdin-i Huyi: 3/232, 541
Evhededdin-i Kirmani
(Şeyh) : 3/400; 4/4
Evliid: 4/4
Evlad-i Hatir: 3/49
8/18
Fasiheddin (Müderris) : 3/435
Fatma (Peygamber'in kızı):
5/32
Fatma Hatun: 2/15; 3/320,
434; 5/22; 8/8
Fatma Hatun (Sel&haddin
Zerktib'un kızı, S. Veled'in
karısı): 2/15; 3/320, 434;
4/1 11, 5/21, 22, 30, 32; 7/28;
8/1, 2, 3, 4; 10/1, 3
Fatma Hatun ( Mevl&na'nın
kız kardeşi): 10/1, 3
Feramerz: 8/20
Feridun: 7/25
Feridun (Arif Çelebi'nin adı) :
392
8/1, 5 Bk. Arif Çelebi
Feriduddin Attar: 6/3 Bk.
Attar
Aliras Köyü: 4/21
Alubat Köşkü: 1/33; 3/168;
5/5
Fırat: 3/577; 8/77
G
Gazan Han: 7/29; 8/19, 21, 26,
27, 38
Gazi Umur Paşa: 8/88 Bk.
Umur Paşa
Gerake Hatun: Bk. Kirake
Hatun 8/18, 34, 41
Gevale: 1/46; 8/49, 50
Gevale Kalesi: 1/46; 8/49;
9/3
Habib-i Acemi: 10/9
Haccac (Şeyh) : 1/16, 38
Hacegi: 1/16
H
Hacegi-i Kehvareger: 1/51
Hacı BektaŞ-i Horasani: 3/315,
479
Hacı Emire: 3/432
Hacı Hayderi: 6/22
Hacı Kerim: 8/16 Bk. Kerim
Hacı-i Kaşi: 3/190
Hakani: 3/131
Hakayık.ı Sulemi: 3/595
Hakim: 6/3 Bk. Sena'i
Halep: 3/5, 15, 122, 251, 287,
311l, 376, 377, 531
Firavun: 3/43, 196, 395, 445,
529, 565; 4/5, 69; 8/36
Frenk: 3/17, 48, 49, 208; 4/105
Frengistan: 3/17; 4/105
Futat: 5/16
F'utiihiit.i Mekki: 3/444
Fütüvvet : 3/467
G evher Hatun: 1/19; 10/2
Gıyaseddin Keyhusrev: 2/7
Gumaç Hatun: 3/94, 261; 5/22;
8/41
Guristan-i Kani-i: 1/31
Gürcü Hatun: 3/14, 56, 308,
374, 384, 431, 467, 506; 5/22,
30; 6/1 1; 7/9; 8/61
Halil (1brahim Peygamber):
3/1, 83, 152, 299; 7/1; 8/37,
67; 9/5; 10/4
Halil'urrahman: 3/5; 8/67
Halkabeguş Kapısı: 3/167;
4/23
Hamideddin (Şeyh) : 5/13
Hamza: 8/88
Hankah-ı Hoca Münir: 8/90
Hankah-ı Lala: 6/12
Hankah-ı Ziya,; 6/12
Harizm: 1/15, 53; 3/502
Harizmşah: 1/5, 6, 15, 43, 53;
3/3, 601 ; 9/5, 6
Harun (peygamber) : 4/53
Harunu'r-Reşid: 3/227
Harut: 4/53
Hasan Ali b. Ebu Talib'in oğ
lu: 8/9
Hasan (Ahi Türk'ün oğlu) :
6/1
Hasan-ı Basri: 10/9
Hasan-i Meymendi: 3/163
Hasan-i Tabib (Emir) : 9/2
Hasan Timurtaş: 9/8
Hatice: 1/17; 3/111; 8/47
Hatim-i Tai: 9/1
Hatir oğulları: 3/411
Havendzade (Muineddin Pervane'nin
kızı): 8/41
Havva: 5/21
Hayber: 3/521
Haydar-i Kerrar: 1/47 Bk. Ali
b. Ehi Talib.
Hayran Emirci: 3/289; 8/27
Hediye Hatun (Şeyh Seiahaddin'in
kızı) : 5/20, 30
Hıristiyan: 3/580, 600; 4/65
Hızır: 3/56, 172, 227, 259, 279,
280, 281, 282, 496, 522; 4/69,
78, 94, 110
Hızır Paşa ( Sultan Veled'in
torunu): 10/8
Hicaz: 3/171, 264
Hidaye: 3/218, 366, 373, 532
Hind: 3/601; 4/93
Hindb:lri: 3/165; 6/23
Hindistan: 3/14, 165
Hindli: 3/326, 409
Hoca Alişah: 8/27 Bk. Alişah
Hoca Fakih: 4/34 Bk. Ahmed
Fakih
Hoca Nefiseddin ( Sıvaslı) :
6/12 Bk. Nefiseddin-i Sivasi
Hoca Ömer hamamı: 8/80
393
Hoca Reşideddin: 8/20, 27 Bk.
Reşideddin
Hoca Said: 8/27
Hoca Şerefeddin (Büyük Kira'nın
kocası): 4/84
Hoca Yakut: 8/27
Horasan: 1/1, 2, 5, 7, 9, 10, 12,
18; 2/1, 2; 3/37, 65, 1 16, 299;
4/33; 7/21; 9/5
Hoslika: 8/34, 72
Hud (Peygamber): 3/122; 8/37
Hulagu Han: 3/15, 1 12, 1 13,
165, 170
Hüdavendigar: 1/29, 30, 34,
37, 38, 45, 52; 2/1, 2, 3, 4, 7,
17, 22; 3/1, 3, 16, 19, 37, 46,
52, 54, 59, 73, 75, 85, 98, 101,
111, 123, 131, 135, 139, 141,
142, 159, 165, 170, 173, 195,
200, 204, 217, 223, 228, 230,
232, 243, 273, 296, 3 13, 3 17,
320, 340, 404, 409, 439, 440,
446, 451, 482, 565, 568, 571,
579, 580, 581, 582; 4/24, 39,
40, 56, 80, 81, 88, 108; 517,
16, 29, 30, 31; 6/3, 4, 7, 9,
13, 14, 15, 17, 18, 22, 23, 24,
26, 29; 7/2, 4, 9, 10, ıı. 13;
8/5, 8, 9, 16, 18, 32, 34, 37,
41, 47, 58, 62, 86, 100; 9/4;
Bk. Mevlana.
Hüdhüt : 4/112
Hümam: 6/25
Hümameddin-i isfehsalar: 2/3
Hüsam: 8173,
Hüsam-i Barcinliği: 9/2
Hüsameddin Bey ( Şeyh) : 8/34
Hüsameddin Çelebi: 0/3; 1/9;
2/2; 3/19, 21, 34, 37, 45, 50,
56, 60-62, 70, 77, 78, 121,
394
132, 136, 142, 165, 183, 217,
262, 263, 272 - 276, 320,
340, 341, 352, 381, 396, 397,
405, 422, 426, 446, 449, 476,
485, 491, 544, 545, 559, 569,
573, 578, 579, 581, 582, 586, .
588, 594; 4/21-24, 108; 5/9,
16, 30; 6/1-12, 13-19, 20-29;
7/2-4, 9, 14, 21; 8/5, 9, 12,
36, 57, 66
Hüsameddin-i Debbag-ı Mev-
1
Irak: 4/64
ı
iblis : 3/35, 150; 4/22, 62, 92;
6112; 8/53
tbn-i A.yinedar-i Sivasi: 3/56
ibn-i Bevvab: 5/30
ibn-L Mes'ud: 3/409, 494
tbn-i Mukla-i Hani: 5/30
tbn-i Nakib: 8/31
ibn Sina: 3/481 Bk. Ebu Ali
Sina
ibnü'I-vakt: 9/5
tbrahim (Peygamber) : 3/83,
208, 522; 4/41; 5/31; 9/5
1brahim Edhem: 3/3, 163, 447
ibrani: 3/205
tbtidii.niime: 4/95; 7/21
Idris (Peygamber) : 3/56; 4/22
ihtiyareddin Fakih: 3/55, 251,
thtiyareddin imam-i Mevlevi:
3/311, 579, 580; 7/1
levi: 3/375, 492.
Hüsameddin Emir Vacid (S.
Veled'in oğlu ) : 10/4 Bk.
Vacid.
Hüsameddin-i tskender: 7/1
Hüsameddin-i Tebrizi: 8/20
Büsami • name: 6/3
Hüseyin (Ali b. Ebi Talib'in
oğlu) : 8/9,
Hüseyin Hatibi: 1/1
Irak-ı Acem: 4/29; 8/19, 37
thvanü's.safa: 3/55; 8/86
tlahi.nıime: 3/132, 387; 6/3
tlletu'l.meşayih: 3/99
iltirmiş Hatun: 8/20
imadeddin (Amasya kadısı):
8174
imadeddin (Kordi oğlu): 8/34
ınanç Bey (Şücaeddin): 8/30
tncil: 3/580
iran: 4/112
İrem bağı: 3/14
trencin Noyin: 7/12,
isa (Peygamber): 1/52; 3/56,
103, 176, 184, 208, 381, 451,
482, 527, 540, 580; 4118, 64,
82; 7/10; 8/6, 37, 49, 79; 9/5
isfehsalar: 8/63
Ishak (Peygamber) : 3/315
rskender: 3/522
!skenderiye: 3/449
İsmail (Peygamber): 10/4
lsmeti Hatun: 1/17, 18
tsm-i azam: 7/5
İsraal: 3/580
İstanbul: 3/52, 208, 540; 4/33;
5/5,
K
Kabe: 1/14, 24; 3/28, 37, 74,
84, 85, 96, 190, 190, 200, 281,
299, 432; 4/71, 89; 8/50
Kadı İmadeddin: 6/17
Kadi-i Ka'b: 3/94
Kadi-i Kürd: 3/449
Kadi-i Rumi: 1/43
Kadi-i Vahş: 1/5, 24
Kaf dağı: 3/276; 4160; 8/56
Kale mescidi: 3/86, 480
Kalemi: 8/97
Kalenderler Tekkesi: 3/584
Kraliçe Hamamı: 9/7
Kalun: 3/349
Kaluyan: 3/540
Kamereddin Naib (Hoca) :
8/52
Kamile (Bir köy ismi ) : 5/4
Kamil-i Tebrizi: 4/3, 34, 36
Karahisar: 7/25
Karahisar-ı Devle Kalesi:
3/220; 8/38. 39
Karaman: 8/17, 51
Karamanlılar: 8/66, 70; 9/2
Karatay Medresesi: 3/94, 206;
4/55; 5/16
Karun: 1/58; 3/300 529; 8/85
Kasıd: 3/461
Kastamonu: 3/434; 8/76
395
tzzeddin (Kadı) : 3/22, 23, 24,
25, 93
izzeddin (Şeyh) : 3/87
Izzeddin Keykavus: 3/6, 22,
94, 164, 408; ?/5
izzeddin Köse: 3/233
Kayseri: 2./3, 4, 6, 14, 17;3/8,
9, 10, 96, 340, 374, 441, 461;
4/16; 5/4; 7/9, 24; 8/23, 74
Kayser-i Tebrizi: 10/5
Kelim: 9/9 Bk. Musa (Peygamber)
Kemal (Kel) : Bk. Kemaleddin-i
Muarrif.
Kemal-i Horsfif (Bedr): 3/243,
244
Kemal-i Kavval: 3/423
Kemaleddin (Emir) : 3/87, 583
Kemaleddin 1bn el-Adim: 3/5,
287
Kemaleddin (Mahal Emiri):
3/63
Kemaleddin-i Kabi: 3/94; 8/77
Kemaleddin-i Muarrif: 3/25,
64, 87, 427
Kemaleddin-i Tebrizi el-Hadim:
3/376, 378
Kenan: 3/507
Kerim (Hacı) : 8/16
Kerime Hatun (Muhammed
Hadim'in kızı) : 8/46, 66
Kerimeddin-i Bektemür: 3/92
Kerimeddin-i Kal'a (Şeyh):
8/49
Ketboğa Bahadır: 3/15, 112
396
Kevser: 3/4, 318
Keygatu Han: 3/258, 601; 8/21,
40
Keykubad: 1/36, 53, 59
Kılavuzoğlu Tuman Bey: 8/19,
20 Bk. Tuman Bey
Kırşehir: 3/479
Kızıldeniz: 3/1 17
Kimya ( Şemseddin-i Tebrizi'
nin Zevcesi): 4/39, 43
Kira Hatun (Büyük) : 3/367;
4/84; 8/55
Kira Hatun (Mevlana'nın
Zevcesi): 3/14, 15, 43, 111,
162, 171, 264, 270, 331, 416,
571; 4/1 1, 84, 85; 5/16; 6/9,
25, 26; 7/4; 10/2
Kirake Hatun: 3/343; 5/33;
6/21; 8/4, 8, 18, 26, 34, 41,
47,
Kiramana Hatun: 3/245; 7/31,
Kirman: 8/40
Konya: 1/14, 18, 21, 23, 46; 2/1,
3, 17; 3/8, 9, 10, 13, 17, 22,
38, 45, 48, 52, 57, 81, 87,
89, 94, 99, 125, 139, 148,
165, 167' 168, 169, 172, 175,
175, 189, 200, 221, 229, 239,
258, 278, 289, 292, 295, 299,
300, 305, 3 17, 3 19, 361, 366,
372-381, 431, 432, 434, 440,
443, 449, 461, 468, 527, 531,
540, 546, 547, 564, 595, 596,
597, 601; 4/7,9, 16, 23, 34,
71, 96, 105, 106, 109; 5/1, 4,
13, 16, 23, 24, 30; 6/8, 12,
15; 7/2, 11, 15, 30; 8/16, 17,
20, 23, 24, 25, 26, 28, 40, 42,
46. 51, 65, 70, 72, 76, 92, 98,
100; 9/2, 3, 4, 7, 8; 10/2
Konya Akşehiri: 8/47
Kostantiniye: 3/296
Köse Peygamber: 7/29
Kuba: 3/108, 490; 4/67
'
Kuba Mescidi: 3/452
Kubad: 4/112
Kubbe-i Buzurg: 3/295
Kubbe-i Gazan: 8/75
Kudüs : 8/67
KUfe: 1/14
Kul Ahmet: 8/27
Kulkul Suyu: 4/16
Kur'an: 0/1; 1/11, 13, 31, 32,
35, 48; 2/18, 24; 3/2, 27, 3 1,
32, 33, 59, 74, 82, 84, 86, 1 05,
120, 123, 127, 131, 132. 148,
152, 163, 177, 205, 225, 229,
245, 299, 349, 350, 3n, 429,
434, 445, 457, 475, ·179. 4PO,
511, 529, 539, 600; 4/31, 61,
67, 75, 103, 104; S/13, 32;
6/3, 12, 19, 25; 7/29; 8/15,
20, 23, 35, 75, 85, 90
Kur Suyu: 8/37
Kureyş: 7/23
Kudbeddin ibrahim: 4/30
Kutbeddin-i Şirazi: 7/24; 8/2Q
Kürt : 1/14; 6/1
Küşad: 4/112
Kütahya: 8/51, 85, 91
Ladik: 8/30, 32, 46, 77, 80, 82,
85, 91; 9/9
Larende: 1/18, 20; 2/1; 3/221 ;
8/51, 70, 97
Latife Hatun: 5/17, 20; 8/4
Ledüni: 3/121; 4/13; 8/90
Mağrib: 3/17
M
Mahmud ( Seyyid) : 3/596
Mahmud Çelebi (Mehmed Çelebi'nin
oğlu) : 10/6
Mahmude: 3/413
Mahmude Hatun: 3/413
Mahmud-i Arabi: 3/161
Mahmud-i Neccar: 3/62, 189,
250, 333, 395, 399, 598
Mahmud Sahipkıran: 1/30;
3/22, 63, 124, 172, 302, 363,
485, 541; 4/50; 8/46
Makam-ı İbrahim: 3/281
Makam-ı Maşuk-i Hızır: 3/282
Malatya: 1/14; 3/21, 27, 29,
42, 57, 72, 218
Ma.nakib al.Arüin: 0/2
Mani: 3/375
Mansur (Hallac) : 3/63, 129,
197, 439, 570: 4/75
Ma:ııtıku't tayr: 6/3
Mariyet-ül Kıptiye: 10/4
Maruf-i Kerhi: 3/21; 10/9
Maturidi: 3/331
Mecdeddin (Emire Bey-i Abgermi'nin
kardeşi) : 8/42
Mecdeddin (Hafız) : 8/74
397
L
Levh.i Mahfuz: 3/253; 4/67;
5/3
Leylil: 3/315
Lokman: 3/56
Lıllve Madeni: 3/145
Lut : 3/1
Mecdeddin Atabek: 3/37, 49,
94, 223, 254; 8/20
Mecdeddin (Şeyh, Aksaraylı):
8/19
Mecdeddin (Hoca) : 3/165, 321,
461
Mecdeddin-i Cendi: 3/370
Mecdeddin Çağa el-Kırşehri:
. 3/317
Mecdeddin-i Meragi (Hoca) :
3/141, 165, 306, 538
Mecnun: 3/240, 3 15, 596
Medine: 1/6; 3/84, 104, 299;
6/12; 8/27
Medinetu'l Evliya: 3/169
Mehdi: 9/2
Mehmed Çelebi: 10/6
Mekke: 1/6, 11; 4/33; 6/20
Melekılt: 1/52; 3/2, 9, 365,428;
4/99
Melekılt alemi: 3/223, 583;
4/44
Melike Hatun: (Mevlana'nın
kızı) : 3/249, 344, 567, 598;
4/36; 6/25, 8/56; 10/2
Melike Hatun (ı\rif Çelebi'
nin kızı) : 10/5
398
Melikü'l-Eşref: 1/14
Melikü'l-üdeba: 3/6
Melikül Ümera: 3/5; 8/30, 69,
88; 9/3
Menteşeoğlu Mesut Bey: 8/22
Bk. Mes'ud Bey.
Meram: 3/53, 57, 288, 301, 440;
4/39; 5/16; 7/15
Merend şehri: 8/21
Merih: 3/293; 8/97
Merve: 3/84
Meryem: 3/1, 14, 133, 320, 447,
540; 4/1 1; 8/49
Mescid-i Aksa: 3/299, 321
Mescid-i Harem: 3/299
Mesih: 3/34, 594; 6/6, 8
Mesnevi: 1/30, 42, 49, 51, 55;
2/1, 19, 20, 24; 3/3, 4, 16,
17, 22, 27, 29, 32, 33-35, 36,
37, 40, 48, 52, 54, 56, 127, 151,
164, 168, 177, 193, 194, 195,
196, 205, 213, 214, 2 15, 231,
232, 244, 246, 256, 276, 290,
294, 3 16, 322, 326, 331, 332,
333, 318, 372, 386, 388, 401,
405, 410, 411, 416, 424 - 429,
441, 445, 447, 455, 470, 471,
476, 487, 492, 493, 494, 497,
503, 504, 505, 507, 508, 509,
510, 511, 517, 51 8, 529, 536,
545, 569, 570, 585; 4/11, 21,
41; 44, 52, 56, 67, 69, 79, 91;
5/10, 16, 29; 6/3, 4, 5, 8, 9,
10, 12, 15, 16, 17, 19, 20, 22,
24, 25, 26, 28; 7/4, 6, 10, 12,
1 9, 23, 29; 8/4, 9, 15, 17, 23,
28, 29, 30, 31, 32, 33, 35, 36,
37, 38, 40, 45, 49, 50, 53, 67,
69, 70, 71, 73, 77, 79, 80, 81,
82, 84, 91, 94, 98, 100; 9/1,
3, 4, 5, 6, 8, 10
Mesnevi.i Manevi: 3/467;
4/21; 6/3, 16 Bk. Mesnevi.
Mev18.na: 1/8, 9, 15, 19, 20, 30-
33, 36, 42, 50, 52, 54; 2/1-3,
10, 15, 1 7-22, 24; 3/1-10, 1 1-
13, 14-17, 18-57, 59-74, 75-
96, 97-104, 105-112, 114, 116,
1 17-147, 149-156, 157, 158,
159-174, 175-214, 217-219,
223-225, 228-239, 240-276,
277-280, 282-293, 294-299,
300-359, 361--410, 411-437,
439-452, 454-469, 470, 471-
486, 488-492, 494-496, 497-
. 507, 508-515, 517, 518, 519-
521, 526-528, 530-546, 547,
548, 564-583, 584-601; 4/1-4,
5-21, 22-27, 3 1-41, 43-51, 52-
53, 55, 57, 64, 77, 79, 82, 83,
84, 88-98 99, 100, 101-112;
5/1-9, 11-27, 30, 31, 32, 33,
34; 6/1-7, 8-12, 13-16, 18-19,
20-25, 27-29; 7 /1-2, 3, 4, 5, 6,
10, 14-18, 22, 24, 25, 30, 31;
8/1-9, 15, 16, 17, 19, 20, 21,
22, 23, 27, 28, 31, 32, 33, 37,
38, 40, 41, 42, 46, 53-60, 66,
76, 77, 88, 100; 9/4, 5, 6, 10,
11; 10/1, 2, 3, 4, 5, 6, 9
Mev18.nay-ı Buzurg: 4/111
Mevlevi: 3/11 8, 134, 313, 431,
601; 8/30
Mevleviler: 8/17, 94
Meydan Mezar lığı: 7 /23
Mısır: 3/48, 122, 270, 449, 529;
7/4; 8/5, 10
Mirac: 3/6, 197, 299, 589; 4/67;
6/3
Mi'zer.i Yemeni: 3/440
Moğol: 1/11, 13, 14, 46; 2/14,
16; 3/113, 165, 167, 168, 376,
377, 527, 583, 601; 5/24; 8/20,
70, 87; 9/4, 6
Mugiseddin: 1/53
Muhammed (Ahi Tilrk'ün oğ-
lu Hasan'ın oğlu) : 6/1
Muhammed b. Arabi: 4/77
Muhammed Bey: 3/461
Muhammed Hadim: 3/39, 108,
253, 267, 395, 460; 8/46, 66
Muhammed (Hacı) : 3/440
Muhammed &!kurci: 3/258;
8/21
Muhammed b. Ali b. Melek.
dad-ı Tebrizi: 4/1
Muhammed b. el-Yemani
3/521
Muhammed-i Razi: 4/77
Muhammed-i Selmasti: 7/24
Muhammed-i Tazi: 4/77
Muhammed-i Zeccal: 10/9
Muhammed Mustafa (Peygamber)
: 0/1; 1/2, 5, 1 1,
31 ;2/24; 3/11, 13, 29, 32, 34,
73, 74, 75, 96, 99, 1 17, 139,
148, 153, 160, 179, 181, 184,
192, 197, 222, 284, 295, 296,
299, 300, 309, 318, 326, 342,
346, 354, 370, 378, 416, 424,
429, 436, 450, 452, 457, 468,
474, 481, 488, 490, 497, 507,
517' 524, 560, 570, 572, 580,
589, 590; 4/1, 8, 1 1, 22, 31,
38, 52, 65, 66, 67, 69, 70, 71,
75, 77, 78, 109; 5/31; 6/3, 6,
16, 19, 20, 24; 7/10; 8/4, 23,
27, 37, 78; 9/5; 10/4
Muhammed (Sadr-i Ali) : 7/30
399
Muhammed (Şeyh): 4/78;
6/22
Muhsin: 3/517
Muhyiddin: 3/77
Muineddin Bekdere: '7/30
Muineddin Pervane: 3/18, 28,
37, 46, 49, 63, 80, 94, 95, 101,
125, 159, 163, 207, 217, 254,
2 67, 333, 365, 370, 384, 398,
410, 424, 479, 546, 554, 563;
6/20
Mukaddemiye Medresesi: 3/8,
280, 287
Musa (Emir): 1/18-21; 3/221
Musa (Peygamber): 1/30;
2/12; 3/56, 115, 153, 157, 208,
244, 259, 469, 470, 479, 522,
529, 580; 4/53, 65, 69, 78, 94;
6/16; '7/6, 10, 18; 8/8, 31, 37
Musibetname: 6/3
Musliheddin b. Ahmed: 10/6
Mustansıriye medresesi: 1/1 1,
15
Mutahhare Hatun (Sultan Veled'in
kızı) : 8/4, 47; 10/3
Muttalibi (imam) : 2/129
Muzaferedclin Emir Adil: 8/18
Bk. Adil (Emir).
Muzafereddin Emir Alim:
10/2 Bk. Alim (Emir).
Muzhireddin (Şeyh) : 3/57,
1 74
Mübarizeddin Mehmed Bey
(Aydmoğlu): 8/86
Müeyyeddin-i Cendi: 3/295
Münker: 3/87, 107, 250; 5/17
Müşteri: 3/103
Mütenebbi: 4/14, 15
Müteressim: 3/315; 8/34
400
Nakışlı Hamam: 3/305
Namus-i Ekber (Cebra'il):
3/62
Nasb Hatun: 1/8
Nasiheddin (Şeyh, Niğde Halifesi)
: 8/81, 82
Nasiheddin Debbag: 8/59
Nasir-i Sofi (Şeyh) : 9/2
Nasireddin (Vezir) : 3/99;
4/52, 104
Nasireddin (Seyyid): 8/59
Nasireddin (Şeyh): 3/37, 99
Nasireddin (Vaiz): 8/72
Nasireddin Kattani-i Mevlevi:
8/46
Nasireddin-i Tusi: 3/112, 113
Narincat: 3/56
Nazırın oğlu: 8/80
Necmeddin (Kadı, Ladikli):
8/31
Necmeddin-i Daye: 8/75
Necm?ddin-i Dizdar (Emtr):
8/49, 50
Necmeddin-i Kavsere (Kadı):
8/77,
N
o
Oktay Han: 1/14
Olcayto Han: 8/27,
Orhan Bey (Menteşeoğlu
Mes'ud Bey'in oğlu) : 8/22
Osman (Halife): 3/74, 133,
271, 494
Necmeddin-i Taşti: 3/585; 9/2
Nefiseddin-i Sıvasi: 3/105, 134,
135, 164, 307; 6/12,
Nekir: 3/87, 107, 250; 5/17
Nemrud: 3/565; 4/41; 8/37
Nevruz: 3/302
Niğde: 8/59, 81
Niksar: 8/72
Nil: 3/455, 479; 8/37
NişabUr: 3/409
Nizam Hatun: 3/591
Nizameddin-i Hattat: 5/30
Nizameddin-i Erzincani: 8/46
Nuh Peygamber: 3/152, 299,
487, 507
Nureddin Cica: 3/49, 244,
437, 479; 8/38
Nureddin-i Bimaristani: 8/98
Nureddin-i Semerkandi: 8/89
Nureddin-i Tizbazari: 3/156
Nureddin-i Vefatlar: 3/295
Nusret Hatun ( S. Veled'in karısı)
: '7/28; 10/4
NU$inrevan: 1/58; 3/508
Osman-i Guyende: 3/245, 270,
462, 465
Osman-i Kavval: 3/133 Bk.
Osman-i Guyende.
Osmancuk Kalesi: 8/76
401
ö
Ömer (Halife) : 3/98, 152, 158, 6/23
229, 408, 523, 590; 4/52, 70; Ömer-i Girihi: 3/584.
p
Pembe Furuşan Medresesi:
3/1 1, 211; 4/8
Pervane: 3/19, 37, 38, 39, 46,
63, 70, 74, 81, 82, 95, 101,
123, 126, 165, 193, 207, 217,
224, 230, 269, 290, 308, 340,
Rabia: 3/200, 305, 331, 542
Raziyuddin-i Nişabıiri: 1/3
Reca: 3/331
Reşid-i Kubai: 1/5
R
Reşidüddin Hoca (Sahih
azam) : 8/20, 27; 9/4
Rıdvan: 7 /34
Rindan: 3/190
Rufat: 5/16
Ruhu'l-Kuds : 3/104, 133; 8/92
Rum Ülkesi: 1/6, 14, 20, 43,
46, 53; 2/1, 6, 22, 24; 3/5, 9,
10, 14, 28, 40, 94, 1 16, 119,
152, 165, 170, 174, 175, 184,
Sa'd: 3/59; 4/112
Sa'deddin (Sivas Hatibi) :
8174
s
365, 384, 389, 400, 410, 424,
427, 441, 461, 486, 488, 526,
534, 564, 580, 583, 599; 5/5,
22; 7/8, 24, 25; 8/90; 9/5, 6
PoJht Bey ( Cican'ın oğlu) :
8/21
211, 315, 435, 527, 540, 546;
4/84, 90, 99, 103, 105, 109,
112; 5/13; 6/2; 7/24, 25, 29;
8/19, 20, 21, 23, 27, 38, 46,
75; 9/2, 3; 10/3
Ruzbih Hanı: 6/15
Rükneddin (Sultan): 3/58-61,
261, 265, 268, 278-321
Bükneddin-i Mazenderani:
3/495
Rükneddin-i Urmeviyü'l-Veledi
(Konyalı): 8/72
Rüstem: 3/93; 8/45
Sa'deddin Mübarek Faiz:
8/85
Sa'deddin-i Veledi Şeyh
402
(Mesnevi Han) : 7 /12
Sadi (Şeyh ) : 3/174
Sadreddin (Şeyhul İslam
Konevi) : 3/17, 37, 63, 82,
99, 124, 128, 190, 224, 243,
280, 286, 295, 301, 324, 370,
378, 446, 534, 564, 569, 581,
582, 583, 592, 599; 4/34
Sadreddin-i Balifizuni (}{o..
ca) : 3/87; 7/30
Sadreddin el-Merendi: 3/462
Safa: 3/85
Safiyeddin-i Hindi: 3/211,
Sa'id-i Fergani: 3/295
Sa'ineddin-i Mukri : 3/349
Bakız Adası: 8/88
Salhat: 8/19
Sam (Nuh'un oğlu) : 4/69
Samagar Noyin: 8/23
Samiri: 3/529; 6/12
Sarfı (İbrahim Peygamberin
Karısı):· 4/11
Saray şehri: 8/74
Saymu'd-dehr: 3/521
Selahaddin Edip: 8/22, 61, 99
Selahaddin Emir Zahid: 10/6
Bk. Zahid ( Emir) .
Selahaddin Zerkub: 0/3; 2/13,
15; 3/6, 31, 32, 52, 242, 320,
379; 5/1, 2, 3, 4, 5, 6, ?, 8,
9, 1 1, 12, 13, 14, 15, 16, 17,
18, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29,
30, 3 1, 32, 33, 34; 6/1, 3, 18,
29; 7/2, 10, 13; 8/1, 5, 47;
10/3
Selahaddin-i Maleti: 3/141,
290, 295, 466, 548; 8/15
Selçuklular: 1/47; 3/59; 8/70
Selsebil: 3/294; 6/3
Semerkand: 1/19; 3/1 '15; 4/84;
6/12
Semud: 3/152, 1 69
Senayi (Hakim) : 3/129, 130,
132, 229, 247, 360, 387, 430,
521
Seri: 8/3
Seriyyü's - Sakat!: 10/9
Sevri ( Sulf?an): 3/521
Seyfeddin: 3/87
Seyfeddin-i Baherzi: 3/57,
1 74
Seyfullah: 4/34
Seyyidler Hankahı: 8/59
Sıddık-ı Ekber (Ebu Bekir) :
4/21; 7/1, 2, 24; 8/27, 67 Bk.
Ebu Bekr-i Sıddık.
Siraceddin (Kadı) : 3/37, 83,
251, 269, 286, 301, 480, 547,
582; 6/16-17
Sıraceddin Urmevi: 3/185, 351
Siraceddin-i · Mesnevilian :
3/77, 132, 183, 572, 587; 6/2,
3, 4, 10 15, 16; 7/6; 8/6, 9,
36
Sıraceddin-i Tatari: 3/100,
129, 204, 277, 575, 587, 4/17;
'111; 8/3
Siccin: 3/524; 8/85
Simak Yıldızı: 3/3; 7/32
Sinaneddin-i Akşehri (Kü-
Iahduz) : 3/7, 139, 528, 596
Sinaneddin-i Neccar: 3/90
Sincari Mescidi: 2/1
Sinop: 8/27; 9/4
Sis: 3/7, 208
Sivas: 1/14; 3/24, 164, 230;
4/74; 8/1 1, 23, 29, 72, 74
Sokrates: 3/319
Suhreverd: 1/10, 11, 46; 2/24
Sultan Herbende: 8/27, Bk.
Olcaytuhan.
Sultan Kapısı: 8/17
Sultanu'l-Ulema: 5/3 Bk. Bahaeddin
Veled.
Sultan Vacid (Sultan Veled'in
oğlu) : 7/28; 10/7
Sultan Veled: 1/19, 33, 36, 39,
47, 48, 49, 50; 2/20, 21; 3/2,
44, 60, 80, 81, 82, 102, 1 14,
1 15, 122, 125, 139, 141, 148,
152, 205, 207, 211, 2 12, 2 13,
214, 215, 216, 217, 218, 219,
220, 221, 222, 223, 224, 225,
226, 227, 228, 229, 230, 246,
258, 275, 279, 296, 299, 300,
310, 3 19, 322, 362, 289, 390,
412, 422 426, 439, 448, 449,
454, 458, 459, 485, 507, 531,
532, 535, 548, 586, 595, 601;
4/1 1, 32, 37, 39, 42, 43, 46,
47, 48, 54, 81, 84, 85, 91, 94,
95, 100, 105, 106, 111; 5/1,
ş
Şafii: 3/351; 6/14,
Şahzade: 8/100; 9/1, 4, 11
Şakik-i Belhi: 2/129; 3/167
Şam: 1/14; 3/5, 7, 8, 9, 10, 16,
37, 48, 122, 2 18, 280, 289, 377,
397, 432, 494, 531; 4/5, 6, 23,
42, 43, 51, 54, 66, 72, 77, 85,
öil, 96, 97, 105, 108, 1 12;
5/13; 6/12; 7 /2, 31; 8/67 9/3
Şarabsalar: 8/41
Şaş.i Bindi: 3/165; 7/4, 22
Şebdiz: 8/5
8, 10, 13, 16, 19, 30, 32, 33;
615, 7, 9, 12, 17, 18, 21, 25,
26; 7/1, 2, 4-12, 13-34; 8/1,
2, 3, 4, 5-17' 18, 20, 21, 24,
25, 27, 40, 43, 48, 51, 54, 57,
6 1, 76, 79, 84, 92, 93, 98, 99;
9/2; 10/2, 3, 4, 8
Sultaniye: 8/27, 28, 46, 75
Suriye: 4/108
Suyurgamışı: 7/29; 8/19
Süheyl Yıldız: 9/3
Sührab-i Mevlevi (Şeyh) :
8/46
Süleyman (Peygamber) : 3/56,
112, 126, 156, 364, 526; 4/1 12;
7/26; 8/37; 9/11
Süleyman Şah (Eşref oğlu
Mübarizeddin'in oğlu): 8/69
Süleyman Paşa: 3/434; 8/76
Sünbüle Hatun (S. Veled'in
hanımı) : 7/28; 10/4
Şekerfuruşan Hanı: 3/10, 17
Şekerrizan Hanı: 417
Şemseddin Çelebi (Müderrisin
oğlu) : 3/125, 128, 344,
352, . 353, 388, 427, 512, 533;
4/34; 8/63
Şemseddin Emir Muhammed:
9/4
Şemseddin-i Attar: 3/259, 555
Şemseddin-i Berustad: 8/31
Şemseddin-i Cüveyni: 4/66
Şe:mseddin-i Hani: 1/5
404
Şemseddin-i Hindi: 3/174
Şemseddin-i İsfehani (Sahih) :
2/3, 6, 7, 8, 9, 23, 24; 5/5
Şemseddin-i İyki: 3/295
Şemseddin-i Maletti: 3/21, 27,
29, 42, 57, 72, 94, 313, 369,
593
Şemseddin-i Mardini : 3/62,
94, 117, 120, 181, 199, 223,
251, 252, 318, 373, 546
Şemseddin-i Muallim: 3/75,
98
Şemseddin (Melik) : 3/174
Şems-i Perende: 3/10; 4/3, 29
Bk. Şemseddin-i Tebrizi
Şemseddin-i Tebrizi : 0/3;
1/36, 52; 3/9, 10-13, 21, 38-
40, 42, 122, 195, 209, 228, 229,
235-238, 241, 282, 297, 510,
579; 4/1-52, 53-56, 60, 63,
64, 67, 71, 74, 81-91, 92-109,
112; 5/1, 7, 27; 6/2, 18, 29;
7/2, 13, 18; 8/5, 47; 10/2
Şemsü'l E'imme-i Serahsi:
3/3, 219; 10/9
Şeref Hatun: 8/4 47; 10/3-8
Şeref-i Akili: 1/3
Şeref-i Lahaveri: 3/239
Şerefeddin (Hoca): 4/84
Şerefeddin (Kayserili.) : 3/96,
286
Şerefeddin (Hatır?ğlu) : '&/410
526
Şerefeddin Lala (Hoca): 1/19
T
Taberistan: 1/23
Taceddin (Vezir) : 3/123, 361
Şerefeddin tSultanın hazinedarı)
: 3/305
Şerefeddin ( Seyyid): 3/37, 45,
123, 268, 458,
Şerefeddin-i Herive: 3/37, 442
Şerefeddin-i Hindi: 3/14
Şerefeddin-i Osman-i Gı1yende:
3/245, 465,
Şerefeddin-i Semerkandi
3/246; 10/2
Şeyhu'l - Ervah: 8/93
Şeyh Paşa: 9/7
Şeyhzade Tokati: 9/2
?eytan: 1/34; 3/523, 590
Şibli: 3/242; 4/64; 10/9
Şihab (Kadı Niğdeli) : 9/2
Şilıfıbeddin: 3/133
Şihabeddin Makbuli (Kırşehirli)
: 8/75
Şihabeddin Maktul: 4/75
Şıhabeddin Muid: 8/75
Şih3.beddin-i GD.yende: 3/34,
133
Şihil.beddin-i Rugani-i Karamid:
3/249, 426
Şiraz: 3/174; 5/30
Şirin : 8/5
Şücaeddin Hannaki: 8/46
Şücaeddin ilyas : 8/32
Şücaeddin inanç Bey: 8/30
Şücaeddin Orhan (Menteşeoğlu
Mesut Bey'in oğlu) :
8/22
Taceddin Horos el-Müderris:
3/495
Taceddin-i Erdebili: 3/486.
488
Taceddin-i Kalemşah: 9/7
Taceddin-i Mesnevihan: 8/77
Taceddin-i Mutasaddır: 3/597
Taceddin-i Mutez-i Horasani
(Emir) : 3/19, 49, 96, 152;
6/9, 12
Tıo»ceddin (Nakiboğlu): 8/7,
19, 31
Taceddin SeyYid (Ahmet Rufai'nin
oğlu) : 5/16
Tac-ı Kızıl: 9/3, 8
Tac-i Zeyd: 1/5
Taha: 4/67
Taniel: 3/67
Taravhun: 3/133
Tatar: 1/6; 3/60, 169; 8/20
Tavas Kalesi: 8/32
Tavus-i Çengi: 3/305
Tebriz: 3/10, 13 17, 203, 228,
372; 4/3, 33, 74, 81, 104;
8/19, 21, 44, 75; 9/4
u
Uc b. Anak: 3/529; 4/69
Uc: 3/461; 8/66 9/3, 9
Ümmü'l - müldem ( Sıtma) :
3/181
Umur Paşa (Gazi) : 8/88
Ü
Üsküf: 8/19
Üveys-i Karani: 1/36; 3/523
Tekfur: 3/52
Tekgözlü Bahadır: 8/70
Tevrat: 0/1; 3/580
Tezkıretü'l-Evliya: 3/479
Tibgar-i Yarhg: 8/19
Tigle-i Arüi: 8176
405
Timurtaş b. Çoban: 8/69; 9/2
Tirazi: 8/89
Tirmiz: 2/1
Togan Paşa: 8/80
Tokat: 3/94, 333, 546; 5/22;
8/23, 34, 41, 53, 72, 90
Tufan: 3/507: 4/69
Tuli Han: 1/12
Tur Dağı: 3/139, 276
Tur-i Sina: 3/481; 5/32
Tus: 3/50
Türbe: 8/42, 46, 48, 100
Türk: 1/18, 36, 53; 3/50 83, 1 70,
222, 258, 292, 332, 406, 580,
598; '.l/67; 5/23; 8/22, 62, 85,
87; 9/5
Türkistan: 3/159, 381; 9/4
Urkudi (Emir) : 8/11
Urmiye: 6/14
Urs: 2/17
Usta Hatun: 5/30
Üzeyr: 3/34
406
v
Vacid Çelebi (Emir) : 9/1 1;
10/4
Van gülü: 9/5
y
Yahudi: 3/104, 459, 580, 600;
4/65, 66
Yagan Tekin: 1/43
Yağı Basan: 5/1
Yahşı Han: 8/17
Yakub Bey (Çelebi):
Yakup (Peygamber) :
5/13, 21,
Yakut (Hoca) : 8/27
8/85
3/31;
z
Zahid Çelebi (Sultan Veled'in
oğlu) : 7/28
Zahireddin (Tac-ı Kızıl'ın oğ
lu) : 9/8
Zahireddin (Emir): 9/3
Zahireddin Hatib (Kayserili)
: 9/2
Zal: 3/93
Zebur: 3/580
Zekeriya (Peygamber) : 5/32
Zekeriya-yi Tokadi: 3/367
Veled Hazretleri: 8/48 Bk.
Sultan Veled.
Veys-i Karani: Ek. Uveys-i
Karani.
Yarek Bahaddin: 3/141
Yasin oğulları: 0/3
Yassı çimen: 1/14
Yed.i beyza: 6/22
Yemen: 3/152, 299; 4/93
Yunan: 3/116, 3 19
Yunus (Peygamber) : 8/100
Yusuf (Peygamber) : 1/15;
3/31, 45, 523, 558; 4/4, 11;
5/21; 6/2; 8/10, 77
Zeki-i Kavval: 3/245, 444
Zeyneddin: 3/546 Ek. Abdülmu'min-i
Tokadi
Zeyneddin-i Razi: 3/94, 1 19
Zeyn-i Ferazi: 1/5
Zincirli Han: 3/105
Zirva Hamamı: 3/422, 544
Ziyaeddin (Hatıroğlu): 3/410
Ziyaeddin (Vezir) : 3/305, 545;
6/12
Zuhal: 3/22
Züleyha: 3/305
tÇ1NDEKtLER
ÖNSôZ
ÇEVtRMENİN ÖNSÖZÜ ............... ....... . ....... ....... ....... .
5
7
NOTLAR ................................................ 35
KONYA ÇELEBİLER1NiN SECERESt . .. . . .. .... .. .. ... . . . .. . 43
KONYA'DA MEVLANA DERGAHI'NDAKi
POSTN1Ş1NLER1N LİSTESİ . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. . . . 44
NOTLAR .............. .. . ...................... . .... . . .. 48
ARİFLERiN MENKIBELER! . . .. .. .. .. . .. . .. . . . . .. . . . . . . . . .. . .. . 49
NOTLAR ..... . . ...... . . . . . ...... .... . . . . ... . .... . . ...... 346
AÇIKLAMALAR
ENDEKS
.................. ..... .......... ............... 351
······················· ························· 385
